په داسې حال کې چې د افغانستان او پاکستان ترمنځ سوداګریزې اړیکې ځنډېدلې دي، قزاقستان د افغانستان لپاره د غنمو د صادراتو د چټک زیاتوالي خبر ورکړ. د قزاقستان د کرنې وزارت اعلان وکړ، چې په تېرو دوو میاشتو کې د دې هېواد غنم افغانستان ته تر ۳۶ سلنه زیات صادر شوي دي.
د قزاقستان د رسنیو د راپور لهمخې، د افغانستان لپاره د غنمو صادرات له ۱۹۰ زره ټنه څخه ۲۶۰ زره ټنو ته رسېدلي دي.
اوس مهال د افغانستان د غلو دانو د اړتیاوو یوه لویه برخه د مرکزي اسیا له هېوادونو په ځانګړې توګه له قزاقستان څخه پوره کېږي. له پاکستان سره د سوداګرۍ او ټرانزیټ لارو کې د خنډونو له رامنځته کېدو وروسته له مرکزي اسیا څخه واردات زیات شوي دي.
دا په داسې حال کې ده، چې له پاکستان سره د افغانستان سوداګریزې او ټرانزیټ لارې له دوو میاشتو راهيسي تړل شوې دي.
په افغانستان کې د بېوزلۍ د زیاتوالي سره د غنمو او اوړو مصرف هم مخ په زیاتېدو دی، ځکه چې وچه ډوډۍ د خلکو اصلي خوراکي توکي یادېږي.
قزاقستان په سیمه کې د غنمو او غلو دانو یو له لویو تولیدونکو څخه دی.
د قزاقستان د رېل پټلۍ د معلوماتو لهمخې، د هېواد د کرنې وزارت لهخوا خپاره شوي چې قزاقستان د سپټمبر څخه تر نومبر پورې ۳.۹ میلیونه ټنه غله صادره کړې ده. دا د تېر کال په ورته موده کې د ۳.۴ میلیون ټنو صادراتو په پرتله د پام وړ زیاتوالی دی.
د قزاقستان د غلو د صادراتو ټولییز ظرفیت شاوخوا ۱۳ میلیونه ټنه اټکل شوی او د دې هېواد محصولات ۴۵ هېوادونو ته صادرېږي.
د قزاقستان د کرنې وزارت یوه چارواکي صفروف ویلي، چې د غلو صادرات د دې هېواد د کورني بازار د ثبات لپاره مهمه ونډه لري، ځکه قزاقستان د خپل داخلي اړتیا دوه تر درې برابره غله تولیدوي او اړتیا لري چې خپل اضافي تولید صادر کړي.
د ننګرهار اوسېدونکی احمدخان کامران وايي د اوړو، وريجو، غوړیو او بورې په ګډون د خوراکي توکو بیې په وروستیو ورځو کې د پام وړ لوړې شوې دي.
هغه زیاتوي: «موږ غریبکار خلک یو او له سخت اقتصادي حالت سره مخ یو، بیې دومره لوړې شوې چې د ورځني مصرف برابرول هم ډېر ګران شوي دي.»
بلخوا د لغمان د مهترلام اوسېدونکی وفيالله روښان وايي، د بازار اوسنی وضعیت د خلکو لپاره د اندېښنې وړ دی. د هغه په وینا: «اکثره کورنۍ د عاید منبع نهلري، خو بیې هره ورځ لوړېږي او هېڅ کنټرول پرې نهښکاري.»
د کونړ اوسېدونکي قاري میراجان افغانستان انټرنشنل - پښتو ته په لېږلي پیغام کې هم د خوراکي توکو د بیو له زیاتوالي شکایت کړی او ویلي یې دي، سوداګر د توکو د کمښت له امله بیې لوړې ساتي.
هغه زیاتوي: " اوس والله که زموږ د یوې بوجۍ اوړو د اخیستو وس کېږي، مجبور یو چې لږ - لږ واخلو، تېره ورځ موږ غوښتل چې لاریون وکړو خو طالبانو اجازه رانهکړه".
د ننګرهار د سوداګرۍ خونې یو چارواکي چې نه یې غوښتل نوم یې خپور شي، افغانستان انټرنشنل - پښتو ته وویل، چې د خوراکي توکو د بیو د لوړېدو یو مهم لامل له پاکستان سره د سوداګریزو لارو تړل کېدل دي.
د هغه په وینا، د همدې موضوع په تړاو تېره اوونۍ د ولایت له والي سره ناسته هم شوې ده.
دغه راز، د ننګرهار د اصنافو د اتحادیې یو غړي د نوم د نه ښودلو په شرط تایید کړې، چې د خوراکي توکو بیې لوړې شوې دي.
نوموړي ویلي، د پاکستان له لارې د وارداتو بندېدل د بازار پر عرضې مستقیم اغېز کړی او د توکو کمښت یې رامنځته کړی دی.
یو شمېر اقتصادي شنونکو نن سېشنبه د افغانستان انټرنشنل - پښتو په سپړنه خپرونه کې خبرداری ورکړ، که چېرې د سوداګرۍ لارې بېرته پرانیستل نهشي او د بازار د کنټرول لپاره جدي اقدامات و نهشي، نو ښايي د خوراکي توکو بیې نورې هم لوړې شي او د خلکو ستونزې لا پسې زیاتې شي.