د طالبانو ویاند وايي، د دوی د استازي له حضور پرته د افغانستان په اړه د امنیت شورا غونډه بې ګټې ده. ذبیح الله مجاهد ویلي، چې د طالبانو له حضور پرته د دې غونډې پرېکړې هم «پیچلې» دي. د ملګرو ملتونو امنیت شورا د پنجشنبې په ورځ (د لېندۍ ۲۲مه) د افغانستان په اړه غونډه کوي.
ذبیح الله مجاهد د پنجشنبې په ورځ (د لېندۍ ۲۲ مه) د طالبانو تر کنټرول لاندي ملي راډیو ټلویزیون سره په مرکه کې وغوښتل، چې په ملګرو ملتونو کې د افغانستان څوکۍ دې طالبانو ته وسپارل شي.
هغه ادعا کوي، چې طالبانو ته د ملګرو ملتونو د څوکۍ په سپارلو سره به د افغانستان په اړه غونډې ګټورې وي.
د طالبانو د ویاند په وینا، د دې ډلې د استازو له حضور پرته د امنیت شورا ناستې به « بې ګټې او له ابهام څخه ډکې» وي.
ټاکل شوې، چې په دې غونډه کې د ملګرو ملتونو د عمومي منشي ځانګړې استازې روزا اوتنبایوا د افغانستان د وضعیت په اړه وینا وکړي.
په افغانستان کې د ملګرو ملتونو ماموریت (یوناما) د چارشنبې په ورځ (د لېندۍ ۲۱مه) په یوه اعلامیه کې لیکلي، چې دغه غونډه د پنجشنبې په ورځ (د لېندۍ ۲۲مه) د افغانستان پر وخت د ماښام په ۷:۳۰ بجو جوړېږي.
تمه ده چې په دې غونډه کې به په افغانستان کې د بشري حقونو او د ښځو وضعیت وڅیړل شي.
اوس مهال د افغانستان څوکۍ د افغانستان د تېر حکومت د ډیپلوماټ نصیر احمد فایق په لاس کې ده.
د طالبانو بهرنیو چارو وزارت سهیل شاهین په ملګرو ملتونو کې د خپل استازي په توګه معرفي کړی، خو منل شوی نه دی.
دغه ځانمرګي برید، چې داعش یې مسوولیت منلی، په داسې وخت کې شوی چې دواړې خواوې د خپلو اړیکو د ښه کولو په درشل کې دي.
طالبان په پرله پسې ډول پاکستان تورنوي چې په بلوچستان او نورو سیمو کې یې داعش وسله والې ډلې ته پټنځایونه ور کړي او په کندهار او یو شمېر نورو سیمو کې د ځانمرګو بریدونو عاملان له پاکستان نه ورغلي او هلته یې بریدونه ترسره کړي.
د طالبانو پلویانو د چارشنبې په ورځ د خلیل حقاني له وژل کېدو وروسته د پاکستان پوځ ته د یوه نږدې اېکس حساب سکرین شاټونه خپاره کړل، چې د یوه برید وړاندیونه یې کړې وه. د یادې ډلې د غړو په باور، ځانمرګی بریدګر پاکستان ورلیږلی او ددې ډلې جګپوړی مشر یې، چې تر نورو ډېر نرم هدف و، وژلی دی.
داعش وسله والې ډلې پرون ددغه برید مسوولیت پرغاړه واخست او ویې ویل چې ددوی جنګیالی له امنیتي خنډونو تېر شوی و او وزیر ته په تمه و، چې ویې وژني.
د ډیپلوماټیکو هڅو کمزوري کېدل
په تېرو اونیو کې، پاکستان او طالبانو د خپلو ترینګلو اړیکو د ښه کولو لپاره خپله لېوالتیا څرګنده کړې وه. د لوړ پوړو ډیپلوماټیکو غونډو لړۍ، چې د پاکستان د بهرنیو چارو وزیر اسحاق ډار او په پاکستان کې د طالبانو د سفیر او دغه راز کابل کې د پاکستان د سفیر او د طالبانو ددفاع وزیر ترمنځ شوې وه، دا ښودله، چې دواړې خواوې د خپلو ګډو امنیتي اندېښنو د حل لپاره لاس په کار شوې دي.
خو د خلیل حقاني ترور، چې د پاکستان او طالبانو ترمنځ په خبرو کې یو مهم کس و، دا هڅې له خطر سره مخامخ کړې دي.
خلیل حقاني له تحریک طالبان پاکستان (TTP) سره د اسلام اباد په خبرو اترو کې د منځګړیتوب لپاره کلیدي رول لوبولی و او په همدغه ترڅ کی یې د پاکستان له مختلفو اړخونو سره ښې اړیکې درلودې. هغه په قبایلي سیمو کې له قومي مشرانو، د پاکستاني طالبانو د مختلفو ډلو له مشرانو او عامو خلکو سره شل کلنې او ۴۰ کلنې اړیکې درلودې.
اوس که ثابته شي چې د وزیر په وژلو پسې ځانمرګی بریدګر له پاکستان نه ورغلی و، د طالبانو او پاکستان ترمنځ ترینګلتیاوې لا زیاتېدای شي.
حقاني شبکه چې د پاکستان نیابتي ډله کڼل کیږي، په دې وروستیو کې له څو اړخونو تر فشار لاندې ده.
یو خوا ته پاکستان له دې ډلې نه د پاکستاني طالبانو د کنټرولولو تمه لري، چې په دې برخه کې له اوږدو خبرو اترو سره سره، پاتې راغلې ده. حقانیانو په تېرو دریو میاشتو کې خپل ګڼ شمېر جنګیالي له دې امله بندیان کړي چې د پاکستاني طالبانو په لیکو کې جنګېدل او یا یې دې ډلې ته جنګیالي جذبول، خو له دې هڅو سره سره، د پاکستاني طالبانو په بریدونو کې نه یوازې دا، چې کموالی راغلی، بلکې لا ډېر شوي دي.
بل پلو، یاده شبکه د خپل مشر ملا هبت الله اخوندزاده تر فشار لاندې ده، چې له لویدیز سره د اړیکو پرځای دده اطاعت او پالیسیو ته غاړه کیږدي.
حقاني په مکرر ډول د خپل مشر پالیسۍ نقد کړې دي او داسې رپوټونه دي، چې د کابل او کندهار ترمنځ اړیکې روغې نه دي.
په ورته وخت کې داعش یو بل ستر سرخوږ دی، چې دا ډله ورسره مخامخ ده. د طالبانو مشر په لویه پکتیا کې ګڼ چارواکي او د امنیتي پوستو ځواکونه له دې امله بدل کړي، چې د حقاني پر جنګیالیو له پاکستان سره د نږدې اړیکو له امله ډېر باور نه لري. په دې منځ کې داعش او ددې ډلې ملاتړي له دې اختلافاتو نه ګټه پورته کوي او د خلیل حقاني په څېر کسانو د وژلو له لارې کولای شي، دا اختلافات نور هم ژور کړي.
یو ماتېدونکی راتلونکی
اقتصادي همکاري د وروستیو خبرو یوه مهمه برخه وه. تېره اونۍ، د خیبر پښتونخوا د سوداګرۍ او صنعت ځانګړي مرستیال عبد الکریم په پېښور کې د طالبانو له یوه ډیپلوماتیک پلاوي سره د سوداګریزو اړیکو د پیاوړتیا په اړه خبرې کړې وې. د دې هڅو هدف دا و چې د افغانستان جغرافیایي اهمیت د پاکستان د اقتصادي رغونې او سیمهییزو پروژو لپاره وکارول شي.
خو اقتصادي همکاري په هغه وخت کې شونې ده چې د دواړو هېوادونو اړیکې ثبات ولري.
د امنیتي شخړو زیاتوالی دغه اړیکې له جدي خطر سره مخامخ کولی شي.
د خلیل حقاني وژل کېدای شي د پاکستان او طالبانو په اړیکو کې یو مهم بدلون راولي. د اسلام اباد لپاره، دغه پېښه هغه شراکت ته زیان رسوي چې ملکي حکومت یې د ګډو ګټو لپاره مهم بولي.
