د پاکستان دې نیوز ورځپاڼه وایي، چې د طالبانو د کډوالو او راستنېدونکو چارو وزیر خلیل حقاني وژل په کابل کې د افغان طالبانو لپاره بد خبر دی، خو په ځانګړې توګه د پاکستان لپاره «یوه ترخه پېښه» ده.
سرچینه وايي، له افغان او پاکستاني چارواکو سره له مرکو وروسته دې نیوز ته معلومه شوې چې اسلام اباد د خلیل حقاني په مرګ سره د طالبانو په ظاهره دښمن حکومت کې یو مهم غږ له لاسه ورکړ.
دې نیوز وايي، د ۲۰۰۱کال د سپټمبر د۱۱مې له پېښو وروسته خلیل حقاني د امریکا ضد بریدونه تنظیم کړل، چې له امله یې واشنګټن د هغه پر سر پنځه میلیونه ډالره انعام ټاکلی و. د هغه د مشر ورور جلال الدین له مړینې وروسته د حقاني ځواکمنې کورنۍ مشري په ښکاره سراج الدین حقاني ته، چې د کورنیو چارو اوسنی وزیر دی، وسپارل شوه، خو ترشا یې خلیل حقاني په پټه چارې مدیریت کولې.
دې نیوز وايي، پر خلیل تور و چې څو ځانمرګي بریدونه یې تنظیم کړي، خو دا یو طنز ښکاري چې بالاخره دی هم یوه ځانمرګي بریدګر وواژه.
د دې نیوز په باور، خلیل حقاني په دې وروستیو کې د پاکستان او افغانستان ترمنځ د تحریک طالبان پاکستان د ستونزې په اواري کې مهم رول درلود. د سرچینې په باور، که څه هم د هغه د هڅو په پایله کې کوم ستر پرمختګ نه دی راغلی، خو هغه د دواړو هېوادونو تر منځ د یوې منځنۍ لارې موندلو لپاره مهم ګڼل کېده.
دې نیوز وايي، په کابل کې د امریکایي اېم فور کارابین ټوپک له ځان سره ګرځول د خلیل لپاره د امریکا پر ضد د خپل بري یو سمبول و.
دې نیوز په پای کې وايي، «څوک چې د ټوپک په زور ژوند کوي، د ټوپک په زور مري» یوازې د خلیل لپاره نه بلکې د پاکستان او افغانستان د ټولو جګړه ځپلو سیمو لپاره صدق کوي.
دغه ځانمرګي برید، چې داعش یې مسوولیت منلی، په داسې وخت کې شوی چې دواړې خواوې د خپلو اړیکو د ښه کولو په درشل کې دي.
طالبان په پرله پسې ډول پاکستان تورنوي چې په بلوچستان او نورو سیمو کې یې داعش وسله والې ډلې ته پټنځایونه ور کړي او په کندهار او یو شمېر نورو سیمو کې د ځانمرګو بریدونو عاملان له پاکستان نه ورغلي او هلته یې بریدونه ترسره کړي.
د طالبانو پلویانو د چارشنبې په ورځ د خلیل حقاني له وژل کېدو وروسته د پاکستان پوځ ته د یوه نږدې اېکس حساب سکرین شاټونه خپاره کړل، چې د یوه برید وړاندیونه یې کړې وه. د یادې ډلې د غړو په باور، ځانمرګی بریدګر پاکستان ورلیږلی او ددې ډلې جګپوړی مشر یې، چې تر نورو ډېر نرم هدف و، وژلی دی.
داعش وسله والې ډلې پرون ددغه برید مسوولیت پرغاړه واخست او ویې ویل چې ددوی جنګیالی له امنیتي خنډونو تېر شوی و او وزیر ته په تمه و، چې ویې وژني.
د ډیپلوماټیکو هڅو کمزوري کېدل
په تېرو اونیو کې، پاکستان او طالبانو د خپلو ترینګلو اړیکو د ښه کولو لپاره خپله لېوالتیا څرګنده کړې وه. د لوړ پوړو ډیپلوماټیکو غونډو لړۍ، چې د پاکستان د بهرنیو چارو وزیر اسحاق ډار او په پاکستان کې د طالبانو د سفیر او دغه راز کابل کې د پاکستان د سفیر او د طالبانو ددفاع وزیر ترمنځ شوې وه، دا ښودله، چې دواړې خواوې د خپلو ګډو امنیتي اندېښنو د حل لپاره لاس په کار شوې دي.
خو د خلیل حقاني ترور، چې د پاکستان او طالبانو ترمنځ په خبرو کې یو مهم کس و، دا هڅې له خطر سره مخامخ کړې دي.
خلیل حقاني له تحریک طالبان پاکستان (TTP) سره د اسلام اباد په خبرو اترو کې د منځګړیتوب لپاره کلیدي رول لوبولی و او په همدغه ترڅ کی یې د پاکستان له مختلفو اړخونو سره ښې اړیکې درلودې. هغه په قبایلي سیمو کې له قومي مشرانو، د پاکستاني طالبانو د مختلفو ډلو له مشرانو او عامو خلکو سره شل کلنې او ۴۰ کلنې اړیکې درلودې.
اوس که ثابته شي چې د وزیر په وژلو پسې ځانمرګی بریدګر له پاکستان نه ورغلی و، د طالبانو او پاکستان ترمنځ ترینګلتیاوې لا زیاتېدای شي.
حقاني شبکه چې د پاکستان نیابتي ډله کڼل کیږي، په دې وروستیو کې له څو اړخونو تر فشار لاندې ده.
یو خوا ته پاکستان له دې ډلې نه د پاکستاني طالبانو د کنټرولولو تمه لري، چې په دې برخه کې له اوږدو خبرو اترو سره سره، پاتې راغلې ده. حقانیانو په تېرو دریو میاشتو کې خپل ګڼ شمېر جنګیالي له دې امله بندیان کړي چې د پاکستاني طالبانو په لیکو کې جنګېدل او یا یې دې ډلې ته جنګیالي جذبول، خو له دې هڅو سره سره، د پاکستاني طالبانو په بریدونو کې نه یوازې دا، چې کموالی راغلی، بلکې لا ډېر شوي دي.
بل پلو، یاده شبکه د خپل مشر ملا هبت الله اخوندزاده تر فشار لاندې ده، چې له لویدیز سره د اړیکو پرځای دده اطاعت او پالیسیو ته غاړه کیږدي.
حقاني په مکرر ډول د خپل مشر پالیسۍ نقد کړې دي او داسې رپوټونه دي، چې د کابل او کندهار ترمنځ اړیکې روغې نه دي.
په ورته وخت کې داعش یو بل ستر سرخوږ دی، چې دا ډله ورسره مخامخ ده. د طالبانو مشر په لویه پکتیا کې ګڼ چارواکي او د امنیتي پوستو ځواکونه له دې امله بدل کړي، چې د حقاني پر جنګیالیو له پاکستان سره د نږدې اړیکو له امله ډېر باور نه لري. په دې منځ کې داعش او ددې ډلې ملاتړي له دې اختلافاتو نه ګټه پورته کوي او د خلیل حقاني په څېر کسانو د وژلو له لارې کولای شي، دا اختلافات نور هم ژور کړي.
یو ماتېدونکی راتلونکی
اقتصادي همکاري د وروستیو خبرو یوه مهمه برخه وه. تېره اونۍ، د خیبر پښتونخوا د سوداګرۍ او صنعت ځانګړي مرستیال عبد الکریم په پېښور کې د طالبانو له یوه ډیپلوماتیک پلاوي سره د سوداګریزو اړیکو د پیاوړتیا په اړه خبرې کړې وې. د دې هڅو هدف دا و چې د افغانستان جغرافیایي اهمیت د پاکستان د اقتصادي رغونې او سیمهییزو پروژو لپاره وکارول شي.
خو اقتصادي همکاري په هغه وخت کې شونې ده چې د دواړو هېوادونو اړیکې ثبات ولري.
د امنیتي شخړو زیاتوالی دغه اړیکې له جدي خطر سره مخامخ کولی شي.
د خلیل حقاني وژل کېدای شي د پاکستان او طالبانو په اړیکو کې یو مهم بدلون راولي. د اسلام اباد لپاره، دغه پېښه هغه شراکت ته زیان رسوي چې ملکي حکومت یې د ګډو ګټو لپاره مهم بولي.
