د طالبانو د لوړو زدهکړو وزیر ندا محمد ندیم د (سلواغې شپږمه) په یوې دیني مدرسه کې د وینا پر مهال د جزا نړۍوالې محکمې د لوی څارنوال له لوري د ملا هبتالله د نیول کیدو غوښتنه غندلې او ویلي یې دي، چې که بهرنیان فشار هم راوړي دوی به «شریعت» پلی کوي.
د طالبانو د لوړو زدهکړو دغه وزیر زیاته کړې، له دې کبله چې ګوندې د دوی مشر ملا هبتالله د ښځو پر ضد ځپوونکي فرمانونه ورکړي د جرمونو نړۍوالې محکمې څخه یې د نیول کیدو غوښتنه شوې؛ خو دغه خلک دې لږه خپله مخینه وګوري.
د هغه په خبره، د ښځو د حقونو غوښتونکي هم دغه کسانو خپله سرغړونې کړي او په خپل تاریخ کې یې ژوندۍ لوڼې په خاورو کې ښخولې او ښځې یې د انسانانو په توګه نه منلې.
ندا محمد ندیم وایي، بهرنیو هېوادونو ته چې څوک تللي هغوی پوهېږي چې په هغو هېوادونو کې څه روان دي.
د طالبانو د لوړو زدهکړو وزیر ټینګار کړی چې د دوی مشر پر افغانستان اسلامي نظام ټینګ کړی او ان که دوی وژل کېږي هم؛ نو د اسلامي قوانینو له پلی کیدو څخه به لاس وانه خلي.
ندا محمد ندیم ویلي چې پرته له افغانستان په بل هېڅ هېواد کې اسلامي قوانین نه شته او نړۍ په دې اتفاق کړی چې د دوی په څېر سل په سله د اسلامي قوانینو لرونکی نظام به دوام ته نه پرېږدي.
د طالبانو دغه لوړ پوړی د خپلې سرسختې افراطي مفکورې له مخې د ملا هبتالله پر ضد ترسره کیدونکو نیوکو او اقداماتو پر مهال رسنیو کې راڅرګندېږی او له خپل مشر څخه دفاع کوي.
دی د طالبان مشر ته یو له وفادارو کسانو څخه ګڼل کېږي چې د نجونو د زده کړو پر ضد د فرمانونو په پلي کولو کې یې هم ځانګړی رول لرلی دی.
نږدې درې اوونۍ مخکې په اسلام اباد کې د اسلامي هېوادونو سازمان په یوې غونډه کې پر طالبانو نیوکې وشوې چې د اسلامي شریعت خلاف کړنې کوي او د نجونو د زده کړو تر څنګ پر کار لګیدلي بندیزونه یې له اسلام سره په ټکر کې دي. دیني عالمان په دې باور دي چې طالبان خپله افراطي مفکوره د اسلام پر نوم پر خلکو تپي.
د نجونو د زدهکړو بندیزونو او د طالبانو له لوري پر ښځو د لګول شویو محدودیتونو له امله د بشر حقونو نړۍوالو سازمانونو او هېوادونو پر طالبانو سخت بندیزونه لګولي دي.
د چارو کارپوهان باور لري نړۍ واله ټولنه به تر هغې پورې له طالبانو سره تعامل ونه کړي، څو پر ښځو، بیان ازادۍ، زده کړو او بشري حقونو اړوند بندیزونه ختم نه کړي.
طالبانو پر افغان ښځو دا بندیز هم لګولی چې د غږ د محرمتیا له کبله باید په خپلو کې هم له یو بلې سره خبرې ونه کړي.
سره له دې چې طالبان ښځو ته په لاريونونو کې د ګډون اجازه نه ورکوي، خو په باميانو ولایت کې د خلکو له ګڼې ګوڼې وړاندې سيمه ييزو طالب چارواکو يو شمېر ښځې دې ته اړ کړې. چې د ملا هبت الله اخوندزاده په ملاتړ لاريون وکړي.
یوې سرچینې افغانستان انټرنشنل ته خبر ورکړی، چې په بامیانو کې د طالبانو والي او د دغې ډلې د استخباراتو مشر عبدالله سرحدي د دغه ولایت یو شمېر شیعه وګړي د جرمونو نړۍوالې محکمې د پرېکړې پر ضد لاریون ته اړ کړي دي.
د سرچينې د معلوماتو له مخې، د طالبانو والي په شخصي توګه له یو شمېر خلکو وغوښتل چې په لاريون کې ګډون وکړي.
د جرمونو د نړۍوالې محکمې لوی څارنوال په دې وروستیو کې د طالبانو د مشر ملا هبت الله او د دې ډلې د مشر قاضي عبدالحکیم حقاني د بشري ضد جرمونو او له ښځو سره د سیستماتیک ظلم په تور د نیولو د حکم د صادرولو غوښتنه وکړه.
افغانستان انټرنشنل ته د ورکړل شویو انځورونو له مخې، یو شمېر کسانو د بامیان په مرکز الکین څلور لار کې په دې اړه لاریون وکړ.
طالبانو هم ځینې ښځې مجبورې کړې، چې له نارینه وو څخه لرې ځایونو کې لاریون وکړي. انځورونه ښيي، چې په لاريون کې يو شمېر مېرمنو چې ځينې يې ماشومان دي، برخه اخيستې وه.
د لاریون کوونکو له ډلې څخه یوې حیسنه احمدي د جرمونو نړۍوالې محکمې غوښتنه غیر قانوني او غیر عادلانه وبلله او ویې ویل: «موږ به هېچا او هېڅ هېواد ته اجازه ورنکړو، چې زموږ په دین او عقایدو کې لاسوهنه وکړي.
يوې سرچينې زياته کړه، چې د طالبانو د پوهنې رييس ښځينه ښوونکو ته ګواښ کړى، چې که په لاريون کې ګډون ونه کړي، مياشتني معاشونه به ورنه کړي.
د جرمونو د نړۍوالې محکمې د غوښتنې په ځواب کې طالب چارواکي هڅه کوي، چې د منظمو لاریونونو په کولو سره له دغه اقدام سره خپل مخالفت څرګند کړي.
تر دې مخکې د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت د ملا هبت الله او عبدالحکیم حقاني د نیولو په اړه د محکمې غوښتنه غیر عادلانه، سیاسي او د بې پرې معیارونو خلاف بللې وه.
دا په داسې حال کې ده، چې د جرمونو د نړۍوالې محکمې غوښتنې بیا د خلکو په ځانګړې توګه د ښځو او د بشري حقونو د مدافعینو له خوا په پراخه کچه له هر کلي سره مخ شوې ده.
د ښځو او بشري حقونو سازمانونو د جرمونو له نړۍوالې محکمې غوښتي، چې د لوی څارنوال غوښتنه ومني او د طالب مشرانو د نیولو امر صادر کړي.
په تېرو درېیو کلونو کې طالبانو د ښځو پر وړاندې د محدودیتونو د لګولو سربېره، په بامیان کې د ښځو د لاریونونو په ګډون، د ښځو اعتراضونه په زور بند کړي دي.
