د کابل ښار د دشتبرچي سیمې د زدهکړو په یوه خصوصي مرکز کې د استاد لهخوا د یوه زدهکوونکي د وهلو-ټکولو ویډیو تر خپرېدو وروسته د طالبانو ویاند ذبیحالله مجاهد ادعا کړې، چې د دغې ډلې په رژیم کې هېڅوک د خپل حق د تلفکېدو وېره نهلري.
نوموړي د چهارشنبې په ورځ (د کب ۲۲مه) په خپلې اېکسپاڼه کې لیکلي دي:«په هغه نظام کې چې د یو کورس د استاد لهخوا د یوه زدهکوونکي د وهلو موضوع هم جدي نیول کېږي، استاد احضارېږي، تنبه کېږي او د زدهکوونکي له کورنۍ څخه بخښنې غوښتلو ته اړ کېږي، نو هېڅوک دې د خپل حق د تلفکېدو وېره نهلري، د هرچا د حق پوښتنه به کېږي او د هر چا حق به ورکول کېږي.»
له دې مخکې د طالبانو د امربالمعروف وزارت ویاند سیف خیبر ویلي و، چې د کابل د دشتبرچي سیمې د «کوثردانش» خصوصي مرکز د فزیک استاد مصطفی باتوري د یادې ډلې محتسبینو په حضور کې د خپل زدهکوونکي د وهلو پر جرم اعتراف کړی او د هغه له کورنۍ څخه یې بخښنه غوښتې ده.
طالبان دا څرګندونې داسې مهال کوي، چې تېره ورځ افغانستان انټرنشنل ته په یوه رسېدلې ویډیو کې لیدل کېږي، چې د کابل په دشتبرچي سیمه کې د کوثردانش په نوم د یوه خصوصي مرکز ښوونکی د نورو زدهکوونکو په حضور کې یو بل زدهکوونکی په څپېړو او لغتو وهي.
دې موضوع په ټولنیزو رسنیو کې د خلکو توند غبرګونونه راپارولي وو او د ټولنیزو رسنیو یو شمېر کاروونکو د هغه ښوونکي د نیولو غوښتنه کړې وه، چې خپل زدهکوونکی یې وهلی او نامناسبې خبرې یې ورته کړې وې.
د یادونې ده، چې پر افغانستان د طالبانو له واکمنېدو وروسته نه یوازې دا ویډیو له زدهکوونکو او ماشومانو سره په هېواد کې د تاوتریخوالي د ثبوت یوه بېلګه په ګوته کوي، بلکې تر دې ورهاخوا د دغې ډلې په مدرسو کې هم تنکي ماشومان او زدهکوونکي د ملایانو له خوا له سخت ناوړه وضعیت سره مخ دي.
نوموړي ویلي، چې د دغسې اپوزیسیون ملاتړ د امریکا او نړیوالې ټولنې لپاره د افغانستان د ګټو په اړه د یو متحد غږ په توګه کار کولای شي.
دغه یادښت چې د سایپر بریف په خبري سایټ کې خپور شوی، پیټس پکې ټینګار کړی چې متحده امریکا باید د طالبانو په وړاندې د مشروع سیاسي اپوزیسیون د راڅرګندیدو هرکلی او هڅونه وکړي.
د سوېلي او مرکزي اسیا لپاره د امریکا د مرکزي استخباراتو ادارې دغه پخواني چارواکي په خپل یادښت کې ویلي، چې د اپوزیسیون جوړیدو ملاتړ به د افغان ګټو په اړه د امریکا او نړیوالې ټولنې لپاره د یوه متحد غږ په توګه کار وکړي.
د ډیو پیټس په خبره، دغه اپوزیسیون باید په هغو ټولو نړیوالو مذاکراتو کې برخه ولري کوم چې د افغانستان د راتلونکې په اړه له طالبانو سره کیږي او د یو ټول ګډونه حکومت د جوړېدو په بهیر کې د افغانانو په استازیتوب، ګډون ولري.
هغه زیاته کړه چې طالبان د افغانانو له یووالي او د یو داسې قوي او تجربه لرونکي سیاسي اپوزیسیون له رسمیت پيژندلو څخه چې د ټولو افغانانو استازیتوب وکړي ویره لري
په دغه یاداښت کې راغلي، چې د امریکا نوې پرېکړې به د افغانستان پر راتلونکې او همدارنګه له نامعلوم راتلونکي سره مخ هغو سلګونه زرو افغانانو اغیزه ولري چې د نړۍ په بېلابېلو هېوادونو کې خواره واره دي. نوموړی وايي، «همدارنګه دا پرېکړې به د افغانستان ثبات، د سیمي امنیت، د ترهګرۍ دوامداره ګواښ، د بشري مرستو او بشري حقونو روان بحران او په ځانګړې ډول د ښځو او نجونو پر حقونو اغیزه وکړي.»
پیټس خبرداری ورکړی چې د افغانستان مسالو ته د امریکا نه پاملرنې له امله به په دغه هېواد کې د روسیې، چین او ایران نفوذ زیات شي.
نوموړي زیاته کړې چې د افغانستان په اړه د امریکا پریکړې به په سیمه کې د یوه باوري ملګري په توګه د امریکا د باور بیا را ژوندي کولو پیل وي.
پیټس غوښتنه کړې، چې د امریکا دې د په یوه رسمي اعلان سره دا په ډاګه کړي، چې افغانستان د امریکا لپاره مهم دی. نوموړی په دې باور دی، چې په دغه ډول اعلان سره به دا څرګنده شي، چې له افغانستان نه د امریکا له وتلو وروسته لا هم افغانان د امریکا په لومړیتوب کې دی.
په یاداښت کې ټینګار شوی، چې امریکا دې طالبان په رسمیت نه پيژنی او مالي مرستې دې ورسره نه کوي.
د امریکا د استخباراتو دغه پخواني چارواکي له طالبانو سره د ترهګرۍ، د بشري مرستو د حساب ورکولو او د امریکایي وګړو په اړه مذاکراتو یادونه کړې او ویلي یې دي، چې په یادو مسایلو کې له طالبانو سره تعامل باید د لوړې کچې مذاکرتو ته د امتیاز ورکولو لامل نه شي.
ډیو پیټس په خپل یادښت کې ټینګار کړی او وايي، چې د امریکا نوې اداره باید د افغانستان لپاره د ځانګړي استازي په ټاکلو سره د دغه هېواد د کړکیچ د حل لپاره خپلې ډیپلوماتیکې هڅې زیاتې کړي.
همدارنګه نوموړي په نړیواله ټولنه غږ کړی، چې د نورو هیوادونو له خوا د طالبانو د رسمیت پیژندلو د مخنیوي لپاره دې په ګډه کار وکړي.
نوموړی داسې انګیري، چې ښايي طالبان د نړیوالو غوښتنو ته غاړه کېنږدي او ښايي د لاسختو اقداتو په ګواښولو سره فشار زیات کړي.
نوموړي د امریکا له حکومت څخه غوښتنه کړي، چې د دغو اقداماتو په وړاندې د طالبانو قوي مقاومت ته چمتوالی ولري.
پیټس وايي، چې طالبانو وړاندې هم د امتیاز ترلاسه کولو او مذاکراتو د مخنیوي په موخه له دې مقاومتونو څخه استفاده کړي خو همغږې نړیواله تګلاره کولی شي د طالبانو د دغې تګلارې مخنیوی وکړي.
نوموړی وايي، چې ښايي طالبان هڅه وکړي چې هېوادونه په انفرادي ډول مذاکراتو ته راوبولي څو د هغوی ترمنځ واټن رامنځته کړي او امنتیاز ترلاسه کړي، خو نړیواله همغږي د طالبانو دغه لاره بندوي.
