د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ نن دوشنبه د روسیې له ولسمشر ولادیمیر پوتین سره ټیلیفوني خبرې پیل کړې، څو د اوکراین روانه جګړه چې د مسکو له یرغل وروسته پیل شوې، پای ته ورسوي. د رپوټونو له مخې، ټرمپ تر دې وړاندې له اوکرایني ولسمشر ولادیمیر زیلینسکي سره هم خبرې کړې دي.
د رویټرز خبري اژانس په حواله، ټاکل شوې چې ټرمپ له مسکو سره تر خبرو وروسته یو ځل بیا له زیلینسکي سره اړیکه ونیسي. ویل کېږي ټرمپ د ناټو له یو شمېر مشرانو سره هم تماسونه نیولي.
د کرملېن د ویاند په وینا، د ټرمپ او پوتین ترمنځ دا خبرې د استانبول د وروستیو مذاکراتو پر پایلو متکي دي.
سپینې ماڼۍ دا تماسونه د واشنګټن د دیپلوماتیکو هڅو برخه بللې او ویلي یې دي چې تر خبرو وروسته به رسمي اعلامیه خپره شي.
ټرمپ مخکې ویلي و، د دغو تماسونو هدف یې د وینې تویېدنې بندول دي.
ونس: پوتین په بنبست کې دی
د امریکا د ولسمشر مرستیال جي ډي ونس ویلي، دوی دا پایله اخیستې چې اوسنی وضعیت د یوه بنبست نښه ده. هغه وویل: «ولسمشر غواړي دا معلومه کړي چې پوتین واقعاً د جګړې ختمولو لپاره جدي دی که نه».
ونس دا هم زیاته کړې: « صادقانه، پوتین پخپله هم نه پوهېږي چې له دې جګړې څنګه ووځي، خو دا دوه اړخیزه لوبه ده. که روسیه خبرو ته علاقه ونه لري، امریکا به هم ووایي چې دا جګړه زموږ نه ده».
واشنګټن خبرداری ورکړی، چې که مسکو د سولې لپاره جدي نه وي، پر روسیې به نور بندیزونه هم ولګوي.
د سولې لپاره اروپايي فشارونه
تېره اونۍ د پوتین له خوا د مستقیمو مذاکراتو له وړاندیز وروسته، د روسیې او اوکراین استازي له ۲۰۲۲ راهیسې لومړی ځل په استانبول کې سره کښېناستل. دا لیدنه د ټرمپ تر فشار او د اوکراین او اروپایي هېوادونو د اوربند غوښتنو په پایله کې وشوه.
د جرمني، فرانسې، ایټالیا او بریتانیا مشرانو له امریکا سره، د جګړې د بندولو د لارو چارو په اړه خبرې کړې دي.
د جرمني صدراعظم فریدریښ مېرڅ او د ایټالیا صدراعظمې جورجیا ملوني ویلي، اروپا تر اوسه له دې پرېکړې لرې ده چې اوکراین ته پوځیان واستوياو تمرکز یې اوس پر بېقید او شرطه اوربند دی.
د بریتانیا صدراعظم کییر سټارمر د یکشنبې په ورځ له دغو مشرانو سره ټیلیفوني خبرې کړې دي.
د فرانسې ولسمشر امانویل مکرون هم په ایکس (پخوانی ټویټر) کې لیکلي: « پوتین باید سبا وښيي چې د سولې اراده لري، او هغه ۳۰ ورځنی اوربند ومني چې ټرمپ وړاندیز کړی او د اوکراین او اروپا له ملاتړه برخمن دی».
روسیې د یکشنبې په ورځ له جګړې راهیسې تر ټولو ستر ډرون برید پر اوکراین ترسره کړ.
د اوکراین استخباراتو ویلي، روسیې شاید د وچو ترمنځ د یوه بالستیک توغندي د ازموینې نیت هم درلود، خو دا ادعا تر اوسه نورو سرچینو نه ده تایید کړې.
پوتین مخکې ویلي و، چې که اوکراین غواړي جګړه ختمه شي، باید د ناتو له غړیتوب رسمي انکار وکړي او له هغو څلورو سیمو څخه چې روسیه یې خپل ملکیت بولي، شاتګ وکړي.
اوس مهال روسي ځواکونه د اوکراین شاوخوا پنځمه برخه خاوره تر خپل کنټرول لاندې لري.
