عمران خان د خیبر پښتونخوا د اعلی وزیر ګنډا پور پر لرې کولو غور کوي
د پاکستان تحریک انصاف ګوند د خیبر پښتونخوا په مشرۍ کې پر بدلون غور کوي او امکان شته چې اعلی وزیر علي امین ګنډاپور له دندې لرې او پر ځای یې سهیل اپریدی وټاکل شي. د ګوند مشرانو تراوسه په رسمي دول په دې اړه څه نه دي ویلي.
د ګوند سرچینو د پاکستان نیوز ورځپاڼې ته ویلي، چې د خیبر پښتونخواد نوي اعلی وزیر په توګه د سهیل اپریدي نوم تر غور لاندې دی، خو د تحریک انصاف لوړپوړو مشرانو لا تر اوسه دا خبر نه دی تایید کړی او نه یې رد کړی.
د ګوند مشر بیرسټر ګوهرخان ویلي دي، « زه د وزیراعلی علي امین د لرې کولو په اړه هېڅ معلومات نه لرم».
له دې مخکې ګنډاپور د عمران خان خور علیمه خان تورنه کړې وه چې له ادارو سره اړیکې لري او علیمه خان هم پر ګنډاپور متقابل تورونه لګولي وو.
ویل کېږي عمران خان پخپله د خیبر پښتونخوا د حکومت پر کړنو او د ګوندي چارو پر سمبالښت ناخوښي څرګنده کړې، چې دا هر څه د خیبر پښتونخوا د رهبرۍ د بدلون اوازې لا پیاوړې کوي.
د جیو نیوز کوربه شاهزیب خانزاده ویلي، « ښکاري چې د علیمه خان دریځ بریالی شوی. د هغې او ګنډاپور تر منځ اختلافونه پخواني دي».
د اعلی وزیر د بدلولو پروسه د پاکستان د اساسي قانون د ۱۳۰ او ۱۳۶ مادو له مخې ترسره کېږي.
د واکمن ګوند مشرتابه لومړی د بدلون پرېکړه کوي او که اعلی وزیر استعفا ورنهکړي، نو د هغه پر ضد د بېباورۍ تحریک وړاندې کېږي.
تحریک انصاف ګوند تر اوسه په رسمي ډول په دې اړه څه نه دي ویلي.
د اې این پي مشر او سناتور ایمل ولي خان وايي، ګوند یې پرېکړه کړې، چې دده او ولي باغ امنیتي چارې به ددوی د ګوند خپل کسان ساتي.
د پاکستان حکومت، په مشرانو جرګه کې د خان له پوځ ضد څرګندونو وروسته له نوموړي خپل امنیتي کسان بېرته اخېستي دي.
د خیبر پښتونخوا امنیه قوماندان ذوالفقار حمید د شنبې په ورځ، د تلې پر ۱۲مه، د مرکزي حکومت په لارښوونه د عوامي نیشنل ګوند (اې اېن پي) له سناتور ایمل ولي خان نه امنیتي ساتونکي او پولیس بیرته واخېستل، خو ایمل ولي خان د یکشنبې په ورځ اعلان وکړ، چې د ولي باغ او خپلې کورنۍ امنیتي چارې یې د ګوند غړو ته سپارلې دي.
د خیبر پښتونخوا د اعلی وزیر ویاند پرون روښانه کړه چې د امنیت بېرته اخېستلو پرېکړه د فدرالي حکومت له خوا شوې، خو ډاډ یې ورکړی چې اعلی وزیر به د ایمل ولي خان امنیت تضمین کړي.
دا پرېکړه د پاکستان په مشرانو جرګې کې د پوځ او حکومت خلاف د ایمل ولي خان له څرګندونو وروسته شوې ده.
په کورنیو چارو کې د پاکستان د دولت وزیر طلال چودري د جمعې په ورځ د سناتور ایمل ولي خان څرګندونې وغندلې او ویې ویل چې نوموړی د «بل چا په اجنډا» پسې روان دی. هغه په پارلمان کې خبریالانو ته وویل: « د تبلیغاتي شهرت لپاره بېمسوولیته څرګندونې کول د هغه عادت دی. داسې څرګندونې د زغملو وړ نه دي. ما غوښتل په مشرانو جرګه کې ځواب ورکړم، خو ناسته پای ته ورسېده».
پاکستان چې د سپټمبر له لومړۍ راهیسې د پياوار او اېسيسي کارټ لرونکو افغان کډوالو د اېستنې بهیر پیل کړی، همداراز دوام لري. یو شمېر دغه اېستل کېدونکې کورنۍ سره له دې چې په پاکستان کې هم خوشحاله نهدي، خو د نجونو د زده کړو نیمګړي پاتې کېدو سخت اندېښمن کړي دي.
ډېری دغه کورنۍ په افغانستان کې له کورنیو جګړو د ژوندي پاتې کېدو، د کار روزګار او د خپلو ماشومانو د تعلیم د دوام لپاره پاکستان ته تللي او دغه پياوار او اېسيسي کارټ لرونکي افغانان له شاوخوا ۴۰ کلونو راهیسې هلته ژوند کوي.
یو له دغو افغانانو فضل خان نومېږي او د کراچۍ په شاه فیصل ټاون کې اوسېږي او دمګړی خپله بار او بستره تړي او افغانستان ته د تللو لپاره تیاری نیسي. دی وايي، د خپل کور په شاوخوا کې یې د سبزیو کاروبار کاوه او زیاتوي، «له دغومره سختیو سره زړه مې خوشحاله و چې زما ماشومان ښوونځي ته ځي. همدا فکر زما د ژوند تر ټولو ستره هیله وه، خو اوس دا ټول خوبونه مات شول.»
له پاکستان څخه د افغان کډوالو اېستنه
فضل خان د افغانستان انټرنشنل- پښتو خبریال ته وايي، په پاکستان کې یې د پولیسو له ځورونو سره سره شپه او ورځ چلېدله، خو اوس افغانستان ته په خالي لاسونو روان دی او هلته به ژوند له صفر څخه پیلوي.
دی زیاتوي: «موږ خالي لاسونه روان یو، نه کور لرو نه روزګار او نه د سبا ضمانت. دا وطن ته تګ د مجبورۍ او لاچارۍ تګ دی.»
په پاکستان کې ډېری مېشت افغانان یوه ګډه اندېښنه لري او هغه د ماشومانو او په ځانګړې توګه د نجونو د زده کړو د دوام مساله ده.
له پاکستان څخه د افغان کډوالو اېستنه
یوه بله افغان کونډه ښځه زرغونه چې له اتو کلونو راهیسې له خپلو درېیو ماشومانو سره په پېښور کې اوسېږي، دا هم د خپلو ماشومانو د زده کړو نیمګړي پاتې کېدو ته سخته اندېښمنه ده.
یاده مېرمن چې خپل ژوند په خپل کور کې د خیاطۍ له لارې چلوي زیاتوي: «زه هېڅکله هم ښوونځي ته نه یم تللې، خو غوښتل مې چې زما ماشومان درسونه ووايي او ما د دوی لپاره هر تکلیف زغملی دی.»
دا چې اندېښنو وړې ده وايي: «که موږ بېرته ولاړ شو، نو زما د ماشومانو تعلیم به هم ختم شي ځکه په افغانستان کې د نجونو ښوونځي تړلي دي. زه نهغواړم زما لور هم زما په شان بېتعلیمه پاتې شي.»
په افغانستان کې د طالبانو له بیا واکمنېدو یعنې څه باندې څلورو کلونو راهیسې له شپږم ټولګي پورته د نجونو پر زده کړو بندیز لګېدلی دی. په دې برخه کې کورنیو او نړۍوالو غبرګونونو او فشارونو هم څه ګټه نه ده کړې او دغه بهیر همداسې په ټپه ولاړ دی.
د رسمي راپورونو لهمخې، د ۲۰۲۳ کال له سپټمبره د ۲۰۲۵ کال تر اګست پورې پاکستان یوازې د تورخم له لارې څه باندې ۸۰۰ زره افغان کډوال په زوره اېستلي او دغه بهیر همداراز دوام لري.
په دوی کې نږدې ۳۰۰ او۵۰ زره یې ښځې دي او له دې ډلې تر ۳۸ زره زیاتې نجونو د خېبرپښتونخوا، پنجاب، سند، بلوچستان او کشمیر په بېلابېلو ښوونځیو، کالجونو او پوهنتونونو کې زدهکړې کولې.
د عوامي نشنل ګوند مشر اېمل ولي خان وایي، د پاکستان د فدرالي حکومت د کورنیو چارو وزارت د ده، د پلار او د کورنۍ ټول امنیتي ساتونکي بېرته اخیستي دي. هغه خبرداری ورکړی، چې که له ده یا د کورنۍ د غړو پرواندې یې کومه پېښه رامنځته شوه، مسوول به یې پاکستان وي.
د عوامي نشنل ګوند مشر اېمل ولي خان د شنبې په ماښام (د تلې ۱۲مه) په خپله اېکس پاڼه لیکلي، د پاکستان د فدرالي حکومت د کورنیو چارو وزارت د ده او پلار یې اسفندیار ولي خان او همداراز کورنۍ ساتونکي ترې بېرته اخیستي او وسره یې خبرداری ورکړی، «که پر ما یا زما پر کورنۍ څه وشول، نو مسوولیت به یې ستاسو [پاکستان] وي.»
هغه همداراز په ډاګه کړې، چې د خپلو خلکو د حق غوښتنې ته به دوام ورکړي او په وینا یې، «په دې لاره کې هر څه ته چمتو دی.»
هغه ویلي، تر دې وروسته به له شخصي امنیتي او سالارو سره په ډېر خوندي ډول تګ راتګ وکړي او همداراز یې په ډاګه کړې، چې «دوشبنه به سره ګورو.»، خو هغه خپل مخاطب نه دی څرګند کړی.
سره له دې چې په خېبرپښتونخوا کې امنیتي وضعیت ورځ تر بلې د خرابېدو په حال کې دی، عمران خان وایي، چې دغه نا امني هم د پاکستان د پوځ د نا موجه عملیاتو زېږنده ده.
په ورته وخت کې هر کله په قبایلي سیمو کې موخه ییزې وژنې کېږي او له دې سره هم مهاله، اېمل ولي خان ویلي، ایالتي ادارې هم پرېکړه کړې چې له ده او کورنۍ څخه یې امنیتي کسان بېرته واخلي.