افغان خبریال محمد اغا سیلانی، پاکستاني پولیسو د راولپنډۍ په فیصل ټاون ښارګوټي نیولی دی. د سیلاني خپلوان وایي، چې هغه له پرون راهیسي د پولیسو په بند کې دي، او په زوره افغانستان ته د ستنولو له ګواښ سره مخ دی.
د راولپنډۍ پولیسو د هغه د نیولو د دلیل په اړه لا تر دې مهال څه ندي ویلي، خو پولیسو په تېرو ۲۴ساعتونو کې د افغان کډوالو پر ضد کور په کور د تلاشیو، نیونو او اجباري اخراج بهیر چټک کړی دی، په ځانګړي ډول په اسلاماباد او راولپنډۍ ښارونو کې.
بلخوا د افغانستان رسنیو ملاتړ سازمان په یوه خپره کړې اعلامیه کې د محمداغا سیلاني د نیول کېدو پېښه غندلې، او دا یې د رسنیو د ازادۍ او افغان کډوالو له حقونو ښکاره سرغړونه بللې.
په اعلامیه کې راغلي، « تر اوسه هېڅ یوې پاکستانۍ دولتي ادارې د [سیلاني] د نیول کېدو دلیل نهدی روښانه کړی. دا ډول چلند نه یوازې د بشري اصولو او د کډوالو د ملاتړ له نړۍوالو تړونونو سره په ټکر کې دی، بلکې په پاکستان د مېشتو افغان خبریالانو ژوند او ازادي یې له جدي ګواښ سره مخ کړې ده.
دغه سازمان ټینګار کړې، چې افغان خبریال سیلانی دې له شرط او ځنډ پرته خوشې شي.
سرچینې وايي، له هغه وروسته چې د طالبانو او د پاکستان د پوځ ترمنځ نښتې رامنځته شوې د اسلاماباد حکومت د افغان کډوالو د نیولو او شړلو لړۍ نوره هم چټکه کړې ده.
میاخېل د افغانستان انټرنشنل – پښتو سره په خبرو کې وویل: «که چېرې دا پرېکړه د افغانستان په ګټه وي، نو دا د مسوولینو کار دی چې داسې پرېکړې له ولس سره شریکې کړي، ترڅو ولس د هغې پر ګټه او تاوان قضاوت وکړي، مونږ او تاسې ولیدل چې د قطر اعلامیې په اړه ولس غبرګون ښکاره کړ او لوري اړ شول چې په اعلامیه کې بدلون راولي.»
پخوانی دفاع وزیر زیاتوي: «که چېرې د دوی [طالبان] په پرېکړو کې د افغانستان ګټې په نظر کې نه وي نیول شوي او یوازې د خپل قدرت ساتلو لپاره وي او یا د ګاونډیانو ګټې په نظر کې نیسي او یا همداشان د نورو هېوادونو ګټې، نو بیا په هغه صورت کې داسې پرېکړې چې د پردو تر شا یې هر څوک کوي، استخباراتي او پروژوي لوبې دي او د افغانستان د خلکو په ګټه نه دي.»
دغه نیوکې او پوښتنې وروسته له هغې مطرح کېږي، چې د پاکستان دفاع وزیر خواجه اصف د سېشنبې په ورځ (د تلې ۲۹مه) وویل، چې په دوحه کې د طالبانو د دفاع وزیر محمد یعقوب مجاهد سره شوې هوکړه محرم ده. هغه زیاته کړې، طالبانو ژمنه کړې، چې له افغان خاورې به د پاکستاني وسله والو د بریدونو مخه نیسي.
د طالبانو ویاند له پاکستان سره د اوربند هوکړې له لاسلیک کېدو وروسته وویل، دوی په افغان خاوره کې د «ټيټيپي» په ګډون د بهرنیو جنګیالیو له حضور سره موافق نه دي او هېچاته د دې اجازه نهورکوي، چې پر نورو او په ځانګړې توګه پر ګاونډیانو برید وکړي.
د افغانستان د تېر جمهوري نظام د پخواني ولسمشر لومړي مرستیال امرالله صالح هم ادعا کوي، چې طالبان د دوحې له وروستۍ هوکړې سره د «پاکستان په دام کې لوېدلي» او اوس باید یا د اسلام اباد تر څنګ د «ټيټيپي» پر وړاندې وجنګېږي او یا هم له دغې ډلې سره خپل یوالی وساتي.
بلخوا، د تېر جمهوري نظام پر مهال لوی څارنوال محمد فرید حمیدي پر اېکس خواله رسنۍ لیکلي، هر ډول پټې معاهدې او هوکړې د ملګرو ملتونو د منشور د ۱۰۲یمې مادې او د ټولو نړۍوالو منل شویو اصولو او کنوانسینونو پر خلاف دي.
نوموړی وايي: «خلک حق لري چې پوه شي او له خلکو سربېره عادي طالبان هم باید له خپلو مشرانو دا وپوښتي چې څه ډول او په څه بیه یې د هېواد او هغوی معامله کړې ده. که داسې نه وي، نو باید د قرارداد اصلي متن خپور کړي.»
د حمیدي په وینا، طالبانو هم په عمومي ډول له مسوولیت منلو، شفافیت او له عمومي افکارو د تېښتې په موخه له دغې چارې یعنې له پټو قراردادونو استفاده کوي او زیاتوي: «له امریکا سره د دوحې هوکړې د ضمایمو پټول او د پاکستان له دفاع وزیر سره وروستۍ پټه معاهده د دغو ادعاو ثبوتونه دي.»
د پاکستان دفاع وزیر بیا ویلي، له طالبانو سره د اوربند هوکړې متن لنډ دی او پر پاکستان له بریدونو پر مخنیوي او د افغان کډوالو پر منلو محدود دی.
طالبانو لا تراوسه د پاکستان له دفاع وزیر سره د شوې هوکړې منځپانګه نه ده خپره کړې، خو د دفاع وزارت وزیر ویلي، چې له پاکستاني لوري سره یې د فرضي کرښې په اوږدو کې د شخړو پر راکمولو سلا کړې او د میکانیزم پر څرنګوالي به یې د ترکیې په غونډه کې چې ۴ ورځې وروسته پیلېږي نورې خبرې وشي.
