د افغانستان انټرنشنل - پښتو مشر ایډیټر
کله چې زهران ممداني د ۲۰۲۵ کال د نومبر پر څلورمه په بروکلین کې د بریا د وینا لپاره پر دریځ راڅرګند شو، هغه یوازې یوه سیاسي بریا نه نمانځله، بلکې د نیویارک تاریخ یې بدل کړ. هغه د نیویارک لومړی مسلمان، سویلي اسیایي او افریقایي الاصله وګړی او تر ټولو ځوان ښاروال وټاکل شو.
له کمپالا تر ښاروالۍ
زهران ممداني د یوګانډا په کمپالا کې وزېږېد، د مشهور فلم جوړوونکې میرا نایر او نوموتي څېړونکي محمود ممداني زوی دی. هغه اووه کلن و چې نیویارک ته کډه شو. د افریقایي ریښو، هندي میراث او اسلامي عقیدې د لرلو له امله د هغه نړۍ لید ځانګړی و، په داسې ښار کې چې د تنوع لپاره مشهور دی خو له نابرابرۍ سره مخ دی.
له سیاست مخکې، ممداني د کورونو د ضبط د مخنیوي مشاور و، چې ټیټ عاید لرونکو کورنیو سره یې د کورونو څخه د ایستلو د مخنیوي لپاره مرسته کوله. دې تجربې د هغه پر سیاسي فکر ژور اغېز وکړ او د ټولنیز عدالت پر اجنډا یې ټینګار زیات کړ.
د هغه غیرمعمول کمپاین
د ممداني سیاسي پورته کېدل چټک وو. د کوینز ایالت د اسمبلۍ غړی او ځان اعلان شوی ډیموکرات سوسیالیست، هغه د ډیموکرات ګوند په لومړنیو ټاکنو کې د پخواني والي اندریو کومو پر وړاندې بریا خپله کړه او وروسته یې په عمومي ټاکنو کې د جمهوري غوښتونکي کورتس سلیوا پر وړاندې بریا ترلاسه کړه.
هغه د نیویارک په کوڅو کې یو شعار ورکړ: "نیویارک بیا د خلکو لپاره ارزانه کړئ."
دغه شعار د هغو نیویارکیانو لپاره ډېر د پام وړ و، چې د ژوند د لوړو لګښتونو له امله تر فشار لاندې دي.
په یو اطاقه کرايي اپارتمان کې اوسېدونکی زهران چې ټوله شتمني یې ۲۰۰ زره ډالر اټکل شوې په نیویارک کې د کډوالو د پام وړ وګرځېد او د نیویارک د میلیاردرانو پر وړاندې یې اکثریت رایه خپله کړه.
هویت او عقیده
که څه هم د هغه پر وړاندې د مسلمانۍ تبلیغ کېده او په ټاکنو کې بیانېدله چې د یو مسلمان په توګه هغه د نیویارک لپاره ښه انتخاب نه دی، د کمپاین په وروستیو اونیو کې ممداني له اسلام ضدو شدیدو تبلیغاتو سره مخ شو، خو پر خپل هویت او عقیدې کلک ودرېد.
هغه د برانکس په یوه جومات کې وویل:"زه به خپل هویت، خپل خواړه او خپله عقیده هېڅکله بدل نه کړم."
دغه دریځ د هغو مسلمانانو لپاره ډېر مهم و چې د ښار په سیاست کې اوږده موده له حاشیې سره مخ وو. دا پیغام یوازې مسلمانانو ته نه، بلکې ټولو هغو خلکو ته ورسېد چې د هویت او عقیدې د ازادۍ ارزښت مني.
یوه سمبولیکه بریا
له بري څو شېبې وروسته، ممداني په ټولنیزو رسنیو کې یوه ویډیو خپره کړه چې د سبوې( چټک تیارېدونکو خوړو ریستورانټ) دروازې پرانیستل کېږي او اعلان کېږي: "راتلونکی او وروستی تمځای: ښاروالۍ."
دا ویډیو د هغه د ولسي کمپاین روحیه ښيي، چې د خلکو له ورځنیو ستونزو سره تړلې، خو د سیسټماټیک بدلون لپاره یو سمبول هم و.
د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ د کمپاین له پیله تر اوسه د زهران ممداني مخالفت کړی او هغه یې د نیویارک لپاره نادرست انتخاب باله، خو ممداني د بریا په وینا کې په ښکاره ډول ډونالډ ټرمپ مخاطب کړ او ویې ویل وویل: «ډونالډ ټرمپ، زه پوهېږم چې ته ما ګورې، زه څلور ټکي درته لرم: غږ دې نور هم لوړ کړه!» هغه ژمنه وکړه چې نیویارک به د ټرمپ د سیاستونو پر وړاندې د مقاومت مشري وکړي او د مهاجرینو، کارګرانو او عادي خلکو د حقونو د خوندي کولو لپاره به مبارزه وکړي.
ممداني ټینګار وکړ چې نیویارک به د مهاجرینو ښار پاتې شي او د ټرمپ د نفرت پر سیاستونو به د مقاومت کلک دریځ ولري.
بل خوا ټرمپ د ټاکنو پر مهال ممداني «کمونیست» بللی و او ګواښ یې کړی و، چې که هغه ښاروال شي، د نیویارک فدرالي بودیجه به کمه کړي. د بریا وروسته ټرمپ پر ټروت ولیکل: «هر یهودي چې ممداني ته رایه ورکړي، احمق دی!»
دا لفظي جګړه ښيي چې د نیویارک نوی ښاروال به د ټرمپ د سیاستونو پر وړاندې کلک دریځ ولري او دا سیاسي شخړه به د امریکا په راتلونکي سیاست کې ژور اغېز ولري.
ولې دا مهمه ده؟
نیویارک، چې ډېری وخت د پانګوالۍ پلازمېنه بلل کېږي، اوس داسې ښاروال لري چې د بازار پر ځای د عدالت او برابري پلوي کوي. د ممداني بریا ښيي چې ښاري رایه ورکوونکي په داسې وخت کې چې اقتصادي نابرابري زیاته شوې، د ټولنیز عدالت او شمولیت غوښتنه کوي. دا بدلون ښايي د امریکا په نورو لویو ښارونو کې هم د ورته ایډیولوژیکو خوځښتونو لپاره لاره هواره کړي.
دا موضوع درې مهم دلیلونه لري چې ولې د ممداني بریا د نیویارک د ښاروال په توګه دومره ارزښت لري:
لومړی: نیویارک د نړۍ د پانګوالۍ مرکز ګڼل کېږي، چې د مالي بازارونو، املاکو او سوداګرۍ له مخې بې ساری دی. کله چې په دې ښار کې یو داسې ښاروال واک ته رسېږي چې د عدالت، برابري او ټولنیزو خدمتونو پلوي کوي، دا د اقتصادي سیاستونو په فلسفه کې یو لوی بدلون دی. دا چاره ښيي چې د خلکو غوښتنې له بازارمحوره سیاستونو څخه د ټولنیز عدالت پر لور بدلېږي.
دویم: د ممداني بریا د امریکا په ښاري سیاست کې د ایډیولوژیک بدلون نښه ده. په داسې وخت کې چې اقتصادي نابرابري لوړه شوې، د منځني او ټیټ عاید لرونکو خلکو فشار زیات شوی او د ژوند لګښتونه د بحران کچې ته رسېدلي، رایه ورکوونکي د هغو مشرانو ملاتړ کوي چې د کرایې کنګل، وړیا ترانسپورت او د ماشومانو د روزنې د پروګرامونو ژمنه کوي. دا بدلون ښايي د نورو لویو ښارونو لپاره هم الهام شي.
درېیم: د ممداني بریا نړۍوالې او سیمهییز اغېزې لري او دا پیغام ورکوي چې د هویت، دین او کولتور پر بنسټ د نفرت سیاستونه کمزوري کېږي او د شمولیت، تنوع او ټولنیز عدالت ارزښتونه پیاوړي کېږي.
دا بدلون نه یوازې د نیویارک لپاره مهم دی، بلکې د امریکا د راتلونکي سیاست لپاره هم یو نوی فصل پرانیزي، چې ښايي د مهاجرینو، اقلیتونو او کارګرانو د حقونو په برخه کې پراخ بدلونونه راولي.
