یو امریکايی پلاوی پر ترهګرۍ ضد جګړې او اقتصادي اړېکو د خبرو لپاره پاکستان ته ځي

د امریکا د بهرنیو چارو وزارت وايي، د دغه وزارت د مرکزي او سوېلي اسیا چارو مشر ایرک مایر د سې شنبې په ورځ پاکسان ته سفر کوي.

د امریکا د بهرنیو چارو وزارت وايي، د دغه وزارت د مرکزي او سوېلي اسیا چارو مشر ایرک مایر د سې شنبې په ورځ پاکسان ته سفر کوي.
د امریکا د بهرنیو چارو وزارت د یوې اعلامیې په خپرولو سره ویلي، چې د دغه هېواد د بهرنیو چارو وزارت د سویلي او مرکزي اسیا د چارو مشر ایرک مایر به د یو پلاوي په مشری د اپریل په اتمه اسلام اباد ته سفر وکړي.
د بهرنیو چارو وزارت ویلي، چې ایرک مایر به د پاکستان د کانونو د پانګونې فورم کې د مهمو کانونو په سکتور کې د امریکاګټو ته وده ورکړې.
په اعلامیه کې ویل شوي، چې ایرک به د دغه سفر پرمهال له لوړ پوړو پاکستاني چارواکو سره وګوري چې په پاکستان کې د امریکایی سوداګرۍ لپاره فرصتونه پراخ کړي او د دواړو هیوادونو ترمنځ د اقتصادي اړیکو ژورتیا ته وده ورکړي.
د امریکا د بهرنیو چارو وزارت د معلوماتو له مخې، ایرک به د یاد سفر پرمهال له لوړ پوړو پاکستاني چارواکو سره له ترهګرۍ سره د مبارزې په اړه هم خبرې وکړي.
پاکستان ته د امریکايي پلاوي سفر په داسې حال کې ترسره کیږي، چې واشنګټن هڅه کوي له سویلي اسیا سره خپلې اړیکې یوځل بیا تازه کړي.
پرهمدغه مهال پاکستاني چارواکو د دغه هېواد د کاني موادو د پرسس په برخه کې د امریکا د پانګونې هرکلی کړی.


فاطمه بيبي له ٥٧ کلونو وروسته له پاکستانه بېرته افغانستان ته ستنېږي. هغه وايي، ۱۰ کلنه وه چې له خپلې کورنۍ سره یوځای پاکستان ته کډواله شوه؛ خو نن له خپلو ۶ اولادونو سره يو داسې وطن ته روانه ده، چې نه يوازې د هغې بلکې د ماشومانو لپاره یې هم نوی دی.
د فاطمه بيبي په سترګو کې چې د کلونو راهیسې د وطن درد پټ و؛ د هغې د زوی یوې ساده خو زړه بوږنوونکې پوښتنې راڅرګند کړ، هغه دا چې «مورې ستا وطن خو افغانستان و، ايا زموږ وطن به هم هغه وي؟»
دغه پوښتنه نه يوازې د دغه ماشوم اندېښنه بیانوي؛ بلکې د هغو مېليونونو افغان کډوالو د راتلونکې په اړه يوه لویه پوښتنه ده، چې له څو لسيزو راهيسې یې په پاکستان کې پناه اخيستې ده.
فاطمه بيبي د هغو افغان کورنيو له ډلې ده، چې د جګړې او بېثباتۍ له امله د خپل هېواد پرېښودو ته اړ شوي وو.
هغوی که څه هم په پاکستان کې پناه واخیسته؛ خو د دغه هېواد تابعيت او دايمي استوګنه یې نه ده ترلاسه کړې.
فاطمه بيبي په ژړغوني غږ وويل:« زما د ماشومانو په ذهن کې د وطن تصویر يوازې هغه کيسه ده، چې ما ورته کړې ده. زما زوی افغانستان نه دی ليدلی؛ خو اوس غواړي پوه شي، چې د هغه وطن کوم دی؟»
دغه کډوال د پاکستان حکومت د جبري اېستنې تر اعلان وروسته بېرته خپل هېواد ته روان دي.
په تورخم کې په دغه ډله کې نارينهوو د خپلو ښځو او ماشومانو د خونديتوب لپاره هغوی په څادرونو پوښلي؛ تر څو د ګڼې ګوڼې څخه خوندي شي.
د فاطمه بيبي لور اقصی چې توره بورقه يې اغوستې وه، له خپلو درېیو خوېندو سره اندېښمنه ناسته وه.
اته کلنه شفا چې نوي کالي یې اغوستي وو او لاسونه یې په نکریزو سره وو؛ له خپلې کورنۍ سره افغانستان ته د تګ لپاره چمتو وه.

کله چې د افغانستان انټرنشنل خبریال جواد شینواري ترې وپوښتل، ته ولې افغانستان ته ځې؟ نو هغې یې په ځواب کې وویل:« موږ هلته چکر ته ځو، هلته ډېرې زانګوګانې دي او ډېر خوندور خوراکونه هم پيدا کېږي. مور مې وایي، چې پلار به موږ هلته څو ورځې وساتي او بيا به موږ ته چکر راکړي او بیا به بېرته راشو.»
د فاطمه بيبي لور اقصی د افغانستان انټرنشنل خبریال جواد شینواري ته وويل:« ما مې له خورلڼو سره يو ځای د سینګار کولو کورس نېولی و؛ ترڅو چې په کورنۍ کې کوم واده وي، نو زه به د ناوې يا مېلمنو سینګار وکړم. زما خور اشپزۍ ته لېواله وه، هغې هغه زده کړل. اوس چې موږ بېرته روان يو هغې راته وويل، چې د سینګار کولو سامان هم له ځان سره واخله کېدای شي هلته په کار راشي؛ خو زما ورور راته وويل، چې د طالبانو حکومت هلته سینګارتونونه تړلي دي.»
سيد نواز د ننګرهار ولایت اوسېدونکی دی او شاوخوا ٤٧ کاله کېږي، چې په پاکستان کې مېشت دی.
د افغانستان انټرنشنل خبریال له نوموړي پوښتنه وکړه، ستا سره چې کومې ښځې دي لږې اندېښمنې ښکاري ايا کومه ستونزه لري؟ نو هغه په موسکا سره ځواب ورکړ:« اندېښمن خو ټول يو؛ خو اصلي اندېښنه خو به له دغه سفر وروسته پيل شي. زما لوڼې وايي، چې حالات موږ چېرته راوستلو، نه مو هلته ژوند ليدلی نه د داسې ځای له ژوند سره عادت یو.»
هغه وایي، سفر خو لا اوس پيل شوی او دوی له وړاندې ورته وار خطا شوی؛ د دوی په مخکې خو ټول ژوند پروت دی، چې بايد په نوي هېواد کې یې له سره پيل کړي.
نوموړي د افغانستان انټرنشنل خبریال هغې پوښتنې ته چې تاسو نه غواړئ افغانستان ته لاړ شئ؟ وویل:« زما ټول ژوند په پاکستان کې تېر شوی، زما واده دلته شوی، ماشومان مې دلته زېږېدلی او دلته يې زدهکړې کړې دي. هغوی ته نه پښتو ورځي او نه فارسي؛ يوازې په اردو پوهېږي.»

د پرځېدلي جمهوري نظام پر مهال د لغمان والي عبدالجبار نعیمي ویلي، چې له ګاونډیو هېوادونو څخه د افغان کډوالو د اېستل کېدو په تړاو د طالبانو چوپتیا معنا لرونکې ده.
نوموړي دغه څرګندونې د کاناډا په ټورنټو ښار کې له ګاونډیو هېوادونو څخه د افغان کډوالو د اېستلو په تړاو یوې اعتراضیه غونډې ته کړې دي.
د هغه په خبره، که څه هم طالبان له ځینو هېوادونو سره ډېپلوماټیکې اړیکې لري؛ خو باید د افغان کډوالو د اېستلو په تړاو چوپه خوله پاتې نشي.
جبار نعیمي زیاته کړې، طالبان مسوولیت لري چې د افغان کډوالو د عزت لپاره خپل مسوولیت ادا کړي او اېستل کېدونکو کډوالو ته باید په کور دننه اسانتیاوې برابرې کړي.
د لغمان دغه پخواني والي همدا راز نیوکه کړې، چې د ملګرو ملتونو د کډوالۍ ادارې د بېغورۍ په خوب ویدې دي او باید را وېښې شي.
نعیمي له ملګرو ملتونو غوښتي، چې د افغان کډوالو ستونزو د اوارۍ لپاره دې لاس په کار شي. هغه اندېښنه څرګنده کړې، چې اوسمهال په ایران او پاکستان کې افغانان له خورا بد وضعیت سره مخ دي.
دغه پخواني چارواکي دا هم ویلي، چې افغان کډوال د ایران او پاکستان په نا امنیو کې ښکېل نه دي.
دغه څرګندونې داسې وخت کېږي، چې له پاکستانه د سلګونه زره افغانانو د اېستلو پرېکړه شوې ده.
د راپورونو له مخې، همدا نن هم د پلازمېنې اسلام اباد په ګډون د یاد هېواد په بېلابېلو ایالتونو کې د افغان کډوالو د نیول کېدو پسې کور په کور عملیات روان دي.
پاکستان پرېکړه کړې، چې اته سوه زره اې سي سي کارت لرونکي او بې اسناده افغانان په روانه څپه کې خپل هېواد ته ستانه کړي.
په دغه هېواد کې نږدې درې مېلیونه افغان کډوال مېشت دي، چې له نیمايي ډېر یې د ملګرو ملتونو د کډوالۍ سازمان د استوګنې معتبر قانوني اسناد هم لري.
همدا راز ایران هم پرېکړه کړې، چې په نږدې راتلونکې کې د افغان کډوالو د اېستلو بهیر پیل کړي. د رسمي معلوماتو له مخې، اته مېلیونه افغانان په ایران کې مېشت دي چې له ډلې یې څلور مېلیونه کسان بې اسناده او یا هم د استوګنې د اسنادو مودې یې پای ته رسېدلې دي.
د بشري حقونو او د کډوالو د ملاتړ سازمانونو له پاکستانه غوښتي، چې د افغانانو د اېستلو بهیر دې ودروي.
همدا راز پر ګاونډیو هېوادونو غږ شوی، چې نور دې د افغان کډوال د ځورولو څخه هم لاسونه واخلي.

د پاکستان د حکومت له خوا د جبري ستنولو پروګرام په لړ کې تورخم ته رسېدلي افغانان د پاکستاني پولیسو له چلند څخه شکایت کوي او وايي، چې دوی یې په بې عزتۍ اړ کړي څو کډې بار کړي. دغه افغانان زیاتوي، کډې مو تر دې ځایه د قرضونو په پیسو راوړي.
د وایس پي کې په نامه ویب پاڼې په راپور کې راغلي، پنځه څلوېښت کلن ملوک خان او کورنۍ یې چې د پنجاب له نارووال ولسوالۍ څخه اوږد او سخت سفر کړی او بالاخره تورخم ته رسېدلي، د ډيورنډ په کرښه دمه کوي.
ملوک خان ویلي: "ما همدا نن سهار ناشته وکړه، اوس به له ماشومانو سره افغانستان ته ولاړ شم. موږ په پاکستان کې د سکرو په پلورلو خپل ژوند جوړاوه. کله چې زه لومړی دلته راغلم لاهم د خپلې مور په غېږ کې وم. اوس د ژوند په دې مرحله کې زه بېرته ستنیدو ته اړ شوم او زه هلته کور هم نه لرم."
نوموړی په افغانستان کې نه د کور لپاره ځمکه لري او نه د ژوند تېرولو لپاره دومره پیسې چې یو کوچنی کاروبار پرې وکړي.
د پاکستان حکومت په دغه هېواد کې د مېشتو افغان کډوالو (ACC کارت لرونکو او ناقانونه کډوالو) لپاره د مارچ ۳۱مه وروستۍ نېټه ټاکلې ده.
د دوی د "رضاکارانه" بېرته ستنیدو بهیر د اپرېل په لومړۍ نېټه پیل شو.
د رسمي احصایو له مخې، د اپرېل له لومړۍ نېټې څخه د اپرېل تر ۴ پورې یوازې ۷۲۳ کورنۍ افغانستان ته تللي، چې ډېری یې د پنجاب د بېلابېلو سیمو څخه دي.
د ملوک خان تر څنګ محبوب خان هم تورخم ته رسېدلی او له تورخم څخه د اوښتو لپاره شیبې شماري.
نوموړي وویل: "د اختر په رخصتیو کې مو له پولیسو یوازې پنځه ورځې د رخصتۍ غوښتنه کړې وه، خو یو ماښام چې موږ له ډاکټر څخه راستانه شوو، موږ ولیدل چې پولیس زموږ کور ته ننوتلي او زموږ مېرمنې او کوچني ماشومان یې په زوره بندیان کړي دي، کله چې موږ د پولیسو مرکز ته ورسېدو، دوی یې خوشې کړل، مګر موږ د ډېر سپکاوی احساس وکړ چې په هماغه شپه موږ په بېړه خپل سامانونه وتړل او په یوه موټر کې سپاره شوو چې تورخم ته مو ورسوي."
دېرش کلن هجرت الله هم په سیالکوټ کې د کډوالۍ شپې کولې.
نوموړي هلته یو کوچنی کاروبار درلود چې د دوی ورځینی ژوند پرې تېرېده.
هغه چې له سترګو یې اوښکې روانې وې وویل: «ما د نيول کېدو د پرله پسې وېرې له امله افغانستان ته د ستنېدو پرېکړه وکړه"مګر زموږ خراب مالي وضعیت زه دې ته اړ کړم چې خپل بوډا پلار شاته پرېږدم. یو چا وویل چې موږ به د پولې هاخوا مرسته ترلاسه کړو، مګر موږ ان د موټر د کرایې لپاره کافي پیسې نه درلودې."
سید ولي شاه چې د کور ټول توکي له جهلم څخه تورخم ته راوړي وویل: "ما په کوچنۍ لارۍ کې د سفر کولو لپاره ۴۲ زره کلدارې ورکړې وې او د ښځو او ماشومانو لپاره په جلا موټر کې ۲۵ زره کالدارې مصرف شوې. موږ د دې ټول سفر لګښت پور کړی او اوس څوک پوهېږي چې موږ به دا پور کله ادا کړو."
په تورخم کې انتظار کوونکې ښځه چې نه غواړي نوم یې څرګند شي، په ژړغوني غږ وايي: "دلته سرپناه نه شته، د څښاک پاکې اوبه نه شته، روغتیایي اسانتیاوې نه شته، زموږ ماشومان په باران او سخت لمر کې ناروغه کېږي، دواړه حکومتونه ادعا کوي چې په افغانستان کې به مرسته وشي، خو موږ یوازې په دې برخه کې ژوندي پاتې شوي یو."
د جبري بېرته ستنولو دغه لړۍ د ټولو لپاره له ستونزو خالي نه ده، خو مېرمنې اړتیا لري چې په دغه ډول سفرونو کې ورته د حفظ الصحې لپاره امکانات برابر شي.
په همدې حال کې په تورخم کې رسمي سرچینو تایید کړې چې "د لنډمهاله سفري اسنادو (TAD) پرته هېڅ موټر نه شي کولی افغانستان ته ننوځي. دوی ټرانسپورټرانو ته په کلکه خبرداری ورکړی چې د کورنیو له لېږدولو دمخه ټول اسناد بشپړ کړي، که نه نو دوی به په پوله ودرول شي او له ستونزو سره به مخ شي."
علي امین ګنډاپور په اسلام اباد کې د یوې ځانګړې خبري غونډې پر مهال په احساساتي ډول وویل، چې دوی به هېڅ کډوال په زوره ونه باسي.
هغه وويل: "د فدرالي حکومت تګلاره د بشريت له مخې ناسمه ده. په دې اړه له افغانستان سره جدي خبرې روانې دي."
تر دې وړاندې د خيبر پښتونخوا وزير اعلي د کډوالو د شړلو په اړه د مرکزي حکومت د پرېکړې سخت مخالفت کړی و او د دې اندېښنو د هواري لپاره د لومړي وزير شهباز شريف په لارښوونه د لوړې کچې غونډه رابلل شوې وه.
د داخلي سرچینو د معلوماتو له مخې، له غونډې وروسته علي امین مرکزي حکومت ته د کډوالو د بېرته ستنېدو په برخه کې د هر ډول ممکنه همکارۍ ډاډ ورکړ.
له تېرو څو ورځو راهیسې د پېښور په بېلابېلو سیمو کې پولیس او نورې امنیتي ادارې پرله پسې افغان کډوالو ته خبرداری ورکوي، چې ژر تر ژره له پاکستانه ووځي.

د ننګرهار پخواني والي ضیاءالحق امرخېل د پاکستان له لورې د افغان کډوالو جبري ستنولو ته په غبرګون ویلي، چې له افغان کډوالو د اقتصادي ګټې نه ترلاسه کولو په صورت کې پاکستان خپله پخوانۍ د اخوت جعلي څېره راښکاره کړه.
د پاکستان د کورنیو چارو وزارت د مارچ په ۶مه یوه خبرپاڼه خپره کړه، چې په کې ویل شوي و: «ټول ناقانونه بهرني وګړي او د ACC کارت لرونکي افغان کډوال دې د مارچ تر ۳۱مې پورې په خپله خوښه پاکستان پرېږدي، که نه نو د اپرېل له لومړۍ نیټې به یې جبري اېستل پیل شي.»
د پاکستاني چاوراکو دغه پرېکړې ته ضیاءالحق امرخېل په خپل اېکس کې لیکلي: «مهاجرت د حالاتو مجبوریت و او متاسفانه چې زموږ له دې مجبوریته ګاونډیانو ښې ډېرې استفادې وکړې او اوس چې د تېر په څیر اقتصادي استفادې نه شي کولای، نو پخوانۍ د اسلامي اخوت جعلي څېره یې هم لرې او خپله اصلي بڼه يې ښکاره کړه.د ټولو اصولو خلاف مو هره ورځ ځوروي او تذلیلوي او سکون یې درځنې لوټلی دی.»
نوموړي په افغان کډوالو غږ کړی، چې پردي وطنونه هېڅکله هم خپل وطنونه نه شي کېدای او په وطن کې د شته ستونزو سره سره دې خپل وطن ته را وګرځي.
نوموړی زیاتوي: «تاسو باید له خپلو تجربو زده کړي وي چې هېڅکله مو دغسې کوربانه هېوادونه خپل وطنونه نه شي کېدای او تل به مو له مجبوریته ناوړه استفادې کوي. نور خپله خوږه ګوته د هغوی په منګولو کې مه ور کوئ. نور د ذلت دا حلقه له غاړې لېرې کړئ. پوهیږم چې وطن کې پراخه بېکاري ده، د نجونو پر تعلیم بندیز دی، ګڼې نورې ستونزې دي، خو هېڅ چاره نه لرو.»
امرخېل زیاتوي، چې حکومت لومړۍ درجه مسوولیت لري چې د خپلو اتباعو لپاره د ژوند شرایط برابر کړي او باید په ټول توان دا کار وکړي.
د ننګرهار ولایت دغه پخواني والي تر دې وړاندې هم ویلي و، چې پاکستان هېڅ ډول بشري، قانوني او د ګاونډیتوب حقوق په نظر کې نه نیسي او ان له هغو افغانانو هم پیسې اخلي، چې قانوني اسناد لري.
اوسمهال د پاکستان په ټولو ښارونو کې د افغانانو د نیولو او جبري بېرته ستنولو لړۍ پېل شوې، چې تر اوسه زرګونه افغان کډوال نیول شوي او زیات شمېر یې جبري بېرته ستانه کړل شوي دي.
یاده دې وي، چې نن شنبه هم د پاکستان په بېلابېلو ښارونو کې د افغان کډوالو د نیولو لړۍ روانه وه.
ددغه هېواد په پلازمېنې اسلام اباد کې هم پولیسو د افغان کډوالو په کورونو چاپي اچولي او زیات شمېر افغانان یې نیولي دي، خو تر اوسه ددغه نیول شویو افغانانو ارقام نه دي خپاره شوي.

د افغانستان د پخواني جمهوري دولت د چارو ادارې مشر فضل محمود فضلي د پاکستان له لوري د افغان کډوالو د جبري اېستلو په غبرګون ویلي، چې پاکستان په چټکۍ سره د زوال پر لور روان دی او یوه ورځ به د دغه هېواد خلک کډوالۍ ته اړ شي.
د پاکستان د کورنیو چارو وزارت د مارچ په ۶مه یوه خبرپاڼه خپره کړه، چې په کې ویل شوي و: «ټول ناقانونه بهرني وګړي او د ACC کارت لرونکي افغان کډوال دې د مارچ تر ۳۱مې پورې په خپله خوښه پاکستان پرېږدي، که نه نو د اپرېل له لومړۍ نیټې به یې په جبري توګه اېستل پیل شي.»
اوسمهال د پاکستان په ټولو ښارونو کې د افغانانو د نیولو او جبري بېرته ستنولو لړۍ پېل شوې ده.
تر اوسه زرګونه افغان کډوال نیول شوي او زیات شمېر یې جبري بېرته ستانه کړل شوي دي.
د افغان کډوالو پر وړاندې د پاکستاني چارواکو دغه اقدام ته فضل محمود فضلي په خپل اېکس کې لیکلي: «د پاکستان د پوځ ملاتړی ملکي حکومت د افغانانو په وړاندې د بشري حقونو جدي سرغړونې کوي؛ ځورونه، شکنجه، جبري شړل، ټول د دې لپاره چې د پاکستان د اقتصادي سقوط، امنیتي ګډوډۍ او سیاسي ناکامۍ څخه پام واړوي.»
فضلي وړاندې لیکلي، چې پاکستان د زوال په لوري روان دی او نه شي کولی چې په دغه هېواد کې د روانې نا امنۍ، اقتصادي بې ثباتۍ او سیاسي ستونزو څخه د خلکو مخ وړاوي.
نوموړی زیاتوي: « د ۸۰ او ۹۰ لسیزو دا تاکتیک به اوس کار ونکړي. د بي اېل اې او ټي ټي پي ورځیني بریدونه د افغانستان نه، بلکې د پاکستان دننه د ژورو ریښو لرونکو مسلو څخه سرچینه اخلي. حقیقت دا دی چې پاکستان په چټکۍ سره د زوال په لوري روان دی او ممکن هغه ورځ راشي چې کډوال تولید کړي.»
تر دې وړاندې د جمعې په ورځ د ملګرو ملتونو کارپوهانو هم په پاکستان نیوکه کړې وه، چې د نړۍوالو قوانینو خلاف یې د افغان کډوالو جبري ستنول پېل کړي، دغه کاپوهانو له پاکستاني چاوراکو غوښتي چې د کډوالو بېرته ستنولو لړۍ ودروي.
یاده دې وي، چې نن شنبه هم د پاکستان په بېلابېلو ښارونو کې د افغان کډوالو د نیولو لړۍ روانه وه.
د دغه هېواد په پلازمېنې اسلام اباد کې هم پولیسو د افغان کډوالو په کورونو چاپې اچولي او زیات شمېر افغانان یې نیولي دي، خو تر اوسه ددغه نیول شویو افغانانو ارقام نه دي خپاره شوي.