پښتونخوا؛ په تېرو شلو کلونو کې د پښتونخوا په قبایلي سیمو کې ۱۹ خبریالان وژل شوي
د افغانستان انټرنشنل ـ پښتو خبریال
د قبایلي سیمو خبریالان وايي، چې د پښتونخوا په قبایلي سیمو کې په تېرو شلو کلونو کې ۱۹ خبریالان وژل شوي، لسګونه نور ژوبل شوي او وهل شوي دي؛ خو تر اوسه د هېڅ کوم خبریال قضیه نه ده څېړل شوې.
د خبریالانو پر ضد د تاوتریخوالي دا لړۍ د ۲۰۰۵م کال د فېبرورۍ په ۷مه د سوېلي وزیرستان له واڼه څخه پیل شوه او هلته دوه خبریالان رب نواز او الله نور وزیر ووژل شول.
له هغه وروسته په بېلابېلو سیمو کې وخت په وخت خبریالان یا خو ترهګریزو بریدونو، یا هم د نامعلومو وسله والو لهخوا په نښه شوي دي.
قاضي فضل الله چې د لنډي کوتل د پريس کلب یو مشر غړی دی وايي: «په تېرو شاوخوا دوو لسیزو کې د پخواني فاټا ۱۹خبریالان وژل شوي دي؛ خو یو هم داسې نه دی چې د مرګ پلټنه یې قانوني انجام ته رسېدلې وي. دا د حکومت بېپروايۍ یوه بېلګه ده.»
په قبایلي سیمو کې خبریالان نه یوازې د وسلهوالو ډلو له تهدید سره مخ دي، بلکې دولتي ادارې هم پرې فشار راوړي.
خبریالان وايي، چې د راپورونو پر مهال دوی اړ دي یا د ایاېسپيار خبرپاڼې خپرې کړي یا د وسلهوالو واټس اپ پیغامونه، ځکه چې خپلواک او پلټنیزه ژورنالېزم ورته د مرګ بلا ګرځېدلې ده.
د لنډي کوتل د پريس کلب لوی سېکرټر شاهد شينواري وايي: «زموږ د کلب ۹۸سلنه غړي بې معاشه کار کوي. اکثره د خپل معاش لپاره واړه کاروبارونه کوي او که څوک دا کار پرېږدي، ضمیر یې نه پرېږدي.»
د ټرایبل یونین اف ژورنالېسټس(TUJ) مشر حسبان الله وايي، چې په قبایلي سیمو کې تر ۹۳سلنه زیات خبریالان له پیسو پرته کار کوي.
د ده په وینا دا حالت یواځې په قبایلي سیمو کې نه، بلکې د خېبر پښتونخوا په نورو ضلعو کې هم موجود دی.
هغه زیاتوي: «د ډېرو خبریالانو له جیبه د راپور جوړولو پیسې اخیستل کېږي، ادارې پر هغوی اعلانونه راوړي او که هدف پوره نه کړي، نو استازیتوب یې ختمېږي.»
د خېبر پښتونخوا د اطلاعاتو مشر ډاکټر محمد سیف وايي چې صوبایي حکومت د خبریالانو هوساینه د خپلو لومړیتوبونو په سر کې ګڼي.
د هغه په وینا په خیبر پښتونخوا کې د میډیا کارکوونکو لپاره یو انډومنټ فنډ جوړ شوی چې له مخې یې اړمن خبریالانو ته د درملنې اسانتیاوې او مالي مرستې ورکول کېږي.
سیف زیاته کړه، چې حکومت نه یواځې دا چې خبریالانو ته مرستندویه اقدامات کوي بلکې وخت په وخت د صوبې بېلا بېلو سیمو، خصوصاً قبایلي ضلعو کې پریس کلبونو ته د پرمختیايي مرستې (ګرانټس) هم کوي څو ځایي خبریالانو ته ښه اسانتیاوې او خوندي چاپېریال برابر شي.