سازمان عفو بین‌الملل در چهارمین سالگرد سلطه طالبان بر کشور خواستار توقف محاکمه افراد براساس تفسیر طالبان از شریعت اسلام و بازگرداندن نظام حقوقی رسمی در افغانستان شد. این سازمان از طالبان خواست با توجه به تعهدات بین‌المللی افغانستان، به اجرای ناعادلانه و خودسرانه عدالت پایان دهد.
در چهارمین سالروز تسلط طالبان بر افغانستان، کارشناسان سازمان ملل این گروه را به سرکوب جنسیتی، نقض حقوق بشر و بی‌اعتنایی به قوانین بین‌المللی متهم کردند. آنها از جهان خواستند تا با هرگونه تلاش برای عادی‌سازی رژیم طالبان مقابله کرده و برای پاسخگو ساختن رهبران این گروه اقدام کند.
شورای پناهندگان ناروی در سالگرد سلطه طالبان بر کشور اعلام کرد که سال‌ها پیشرفت افغانستان به ویژه در حوزه زنان نابود شده است. این شورا خواستار مبارزه مشترک برای تأمین حقوق زنان شد و خطاب به جامعه جهانی گفت که اکنون زمان روی‌گرداندن از افغانستان نیست.
سازمان حمایت از جامعه مدنی و خبرنگاران افغان در تبعید به مناسبت چهارمین سالگرد تسلط دوباره طالبان بر افغانستان نسبت به نقض حقوق بشر و محرومیت زنان افغان ابراز نگرانی کرد. این سازمان از کشورهای حامی طالبان خواسته است تا خواسته‌های زنان را قربانی منافع سیاسی خود نکنند.
حزب عدالت و آزادی به رهبری سرور دانش و حزب وحدت اسلامی به رهبری کریم خلیلی، در بیانیه‌های جداگانه به مناسبت چهارمین سالگرد سقوط حکومت پیشین، بر لزوم تشکیل نظام فراگیر در افغانستان تاکید کردند. این دو حزب سیاسی افزودند که سیاست تعامل یک‌جانبه با طالبان «شکست خورده و ناکام» است.
زنان افغان در چهارمین سالروز تسلط طالبان بر افغانستان در شهرهای کابل، اسلام‌آباد و کویته پاکستان و اصفهان ایران علیه طالبان اعتراض کردند. آنها ۱۵ آگست را «روز سیاه» خواندند و از جامعه جهانی خواستند که طالبان را به رسمیت نشناسد و از حقوق زنان حمایت کند.
فرا رسیدن ۲۴ اسد، تداعی‌کننده یکی از سیاه‌ترین روز‌های تاریخ افغانستان در دوران معاصر است. آنچه در این چهار سال سلطه طالبان بر ما و کشور ما رفته است، به هیچ عنوان سزاوار مردمی نیست که برای آزادی، دین‌داری و ارزش‌های تاریخی و فرهنگی‌شان قربانی‌های بی‌شمار داده‌اند.
مرکز خبرنگاران افغانستان به مناسبت چهارمین سالگرد تسلط طالبان، گزارش داد که این گروه در یک سال گذشته ۱۹۰ مورد آزادی رسانه‌ها و خبرنگاران را نقض کرده است. این نهاد نوشت که طالبان در یک سال گذشته روند سرکوب رسانه‌ها و خبرنگاران را با شدت بیشتر ادامه داده است.
معترضان افغان در ۱۴ شهر جهان از روز پنجشنبه تا یکشنبه برای ابراز همبستگی با زنان افغانستان تجمع می‌کنند. این تظاهرات در ۱۰ کشور از جمله آلمان، ناروی، امریکا، سوئیس، هالند، فرانسه، و چند کشور دیگر برگزار خواهد شد و معترضان علیه طالبان و سیاست‌های این گروه اعتراض خواهند کرد.
روی گرینویس یک کهنه‌سرباز هالندی است که در سال ۲۰۰۷ به‌عنوان بخشی از نیروی عملیاتی ارزگان ۳ در قطعه ۴۲ تحت نام «شکارچیان لمبورخ »در ولایت ارزگان افغانستان خدمت کرد. او در جریان یک حمله انتحاری در دهراود، زخمی شد و فرمانده‌اش، تام کریست را از دست داد.
ارائه تحلیل واحد و مورد توافق اکثریت درباره دلایل و عوامل فروپاشی نظام جمهوری اسلامی افغانستان، کاری دشوار و تقریباً ناممکن است. هر کس که زیر پرچم جمهوریت زندگی کرده یا ذی‌نفع آن بوده، دیدگاه خود را درباره رویداد تاریک سقوط جمهوریت و تسلط ساختار منفور و مطرود طالبان دارد.
از نوامبر ۲۰۰۱ تا آگست ۲۰۲۱، در دوهه فاصله میان دو حکومت طالبان، افغانستان دوره‌ای را پشت سر گذاشت که بیش از هر مقطع دیگری، جایگاه این کشور را در بسیاری شاخص‌های توسعه انسانی و گسترش زیرساخت‌ها بهبود بخشیده بود.
وزارت خارجه امریکا در گزارش سالانه خود درباره افغانستان (۲۰۲۴)، گفته است که طالبان برخلاف اعلامیه‌های رسمی، کودکان را در نیروهای مسلح خود جذب کرده و آموزش داده‌اند.
سیما سمر، رئیس سابق کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان، با اشاره به چهارمین سال برگشت طالبان به‌قدرت، از زنان و مردان افغان خواست که ناامید نشوند، زیرا به گفته او «هیچ رژیم دیکتاتوری پایدار نمی‌ماند.»
صلاح‌الدین ایوبی، فرمانده اوزبیک‌تبار طالبان و والی کنونی این گروه در لوگر، جزئیات تازه‌ای از ورود خود و نیروهایش به ارگ ریاست‌جمهوری را فاش کرد. او که نخستین فرمانده طالبان بود که وارد ارگ شد، گفت: «نخستین چیزی که در ارگ دیدم، لنگی، پوستین و یک کتاب اشرف‌غنی بود.»
اظهارات انس حقانی، عضو ارشد شبکه حقانی، درباره ورود طالبان به کابل در سال ۱۴۰۰ واکنش‌های گسترده‌ای را در پی داشته است.
محمد اسماعیل خان، از فرماندهان جهادی در غرب افغانستان، در پیامی به مناسبت چهارمین سالگرد سقوط هرات به دست طالبان گفته است که عملکرد این گروه در چهار سال گذشته، نشان‌دهنده «حقانیت مبارزه» مخالفان طالبان است.
با گذشت چهار سال از سقوط افغانستان به دست طالبان و مرگ چند نفر که هنگام فرار به بدنه هواپیمای امریکایی در فرودگاه کابل آویزان شده بودند، خانواده‌های قربانیان می‌گویند آن روز را هرگز فراموش نمی‌کنند. آنان در گفت‌وگو با خبرگزاری فرانسه گفته‌اند که این زخم هرگز التیام نخواهد یافت.
سقوط هرات در تابستان ۲۰۲۱، یکی از مهم‌ترین نقاط عطف در فروپاشی ساختار نظام جمهوری در افغانستان بود. این یادداشت روایت وحید پیمان را - خبرنگاری که لحظه‌به‌لحظه از میدان جنگ تا برخی جلسات سیاسی این رویداد را دنبال می‌کرد - بازگو می‌کند.
جان لی اندرسون، روزنامه‌نگار و نویسنده امریکایی، در کتاب جدیدش با نام «باختن جنگ؛ صعود و سقوط طالبان» روایتی از افغانستان از پیش از ۱۱ سپتامبر تا امروز را ارائه داده است. او با ۴۰ سال سابقه پوشش تحولات افغانستان، می‌گوید «افغانستان هرگز بدون خونریزی وارد مرحله جدیدی نشده است.»
سازمان ملل اعلام کرد که چهار سال پس از رسیدن طالبان به قدرت، «زنان افغان عمر کوتاه‌تری دارند و از سلامت کمتری برخوردارند.» سازمان ملل تاکید کرد که طالبان نزدیک به ۱۰۰ فرمان ضد زن صادر کرده که نتایجی «ویرانگر» برای زنان و دختران افغان داشته است.
از زمان آغاز دومین دوره حاکمیت طالبان در افغانستان، این گروه بار دیگر صدها فرد متهم را بدون داشتن وکیل محاکمه کرده است. افغانستان اینترنشنال در چهارمین سالگرد بازگشت طالبان، تجربه یک زن و دو مرد را پیگیری کرده است که به اتهام‌های گوناگون بازداشت، محاکمه و مجازات شده‌اند.