د ایران ۸۶ کلن مشر ایتالله علي خامنهيي ویني چې مهم پوځي او امنیتي سلاکاران د اسراییل هوایي بریدونو له امله وژل شوي او د هغه په نږدې مشورتي حلقه کې یې ستره تشه راوستې. پنځو هغو کسانو چې د خامنه یي له پرېکړو سره بلد دي، رویټرز ته ویلي، دې کار د ستراتیژیکو تېروتنو خطر زیات کړی دی.
یوې سرچینې، چې په دوامداره توګه د خامنهيي غونډو ته ورځي، ایران ته د دفاع او داخلي ثبات له اړخه د تېروتنې خطر "بېسارې خطرناک" وباله.
رویټرز په خپل تحلیلي رپوټ کې وايي، چې له جمعې ورځې را په دېخوا څو لوړپوړي پوځي قوماندانان وژل شوي، چې د خامنهيي له نږدې سلاکارانو څخه د سپاه پاسداران عمومي قوماندان حسین سلامي، د هوافضا مشر امیرعلي حاجيزاده (چې د ایران د بالستیک میزایلو د پروګرام مشر و) او د استخباراتو مشر محمد کاظمي پکې شامل دي.
دا کسان د ایران د ستر مشر د شاوخوا ۱۵-۲۰ کسیزې حلقې غړي وو، چې د سپاه قوماندانان، علما او سیاستوال پکې شامل وو. دا سرچینې درې د خامنهيي د مهمو غونډو برخه والې پاتې شوې او دوه نورې د ایراني مقاماتو نږدې خلک دي.
یاده ډله هر وخت نه، بلکې د اړتیا پر مهال د خامنهيي دفتر له خوا د مشورې لپاره راوغوښتل کېږي، څو پر مهمو پرېکړو بحث وشي. د دغې ډلې غړي اسلامي جمهوري نظام او خامنهيي ته په پوره وفادارۍ مشهور دي.
خامنهيي، چې له ۱۹۷۹ انقلاب مخکې یې بندتېر کړی او د ۱۹۸۹ له چاودنې ژوندي پاتې شوی، ژور باور لري چې د ایران اسلامي حکومت باید وساتل شي او پر لوېدیځ سخت شکمن دی.
په ایران کې د حکومت سیستم له مخې، نوموړي د وسلهوالو ځواکونو ستر مشر دی، د جګړې د اعلان اختیار لري او کولای شي لوړپوړي چارواکي لکه قاضیان او جنرالان وګوماري یا لرې کړي.
که څه هم وروستۍ پرېکړه د هغه ده، خو مشورې ته ارزښت ورکوي، مختلف نظرونه اوري او وخت ناوخت له سلاکارانو زیات معلومات غواړي. یوه سرچینه وایي: "خامنهيي ډېر سرسخت خو همدارنګه خورا محتاط سړی دی. دا محتاط توب دی چې نوموړی یې تر دې مهاله په قدرت کې ساتلی."
د خامنهيي زوی مجتبی
د رژیم پر بقاء تمرکز بیا بیا تر ازموینې لاندې راغلی. خامنهيي په ۱۹۹۹، ۲۰۰۹ او ۲۰۲۲ کې د ملي اعتراضونو د ځپلو لپاره سپاه پاسداران او بسیج ملیشه ځواکونه کارولي.خو که څه هم امنیتي ځواکونه تل د مظاهرهچیانو پر وړاندې بریالي شوي، کلونه کلونه لوېدیز بندیزونه ایران ته سخت اقتصادي مشکلات پیدا کړي، چې شنونکي وايي دا حالت کېدای شي په پای کې د کورنۍ بېثباتۍ ګواښ زیات کړي.
خامنهيي اوس له یوه لوېدونکي امنیتي بحران سره مخ دی، ځکه اسراییل پر اتومي، پوځي مرکزونو او قوماندانانو بریدونه کوي، او ایران غبرګون کې توغندي توغوي.
پنځه سرچینې وایي، سره له دې چې اسراییلي بریدونو ځینې مشاورین له منځه وړي، نور مهم کسان لاهم فعال، اغېزناک او باوري دي، په ځانګړې توګه هغه کسان چې په سیاسي، اقتصادي او دیپلوماتیکو چارو کې سلا مشورې ورکوي.
خامنهيي دا مشاورین ګوماري چې د اړینو موضوعاتو سره سم مسوولیت واخلي، او دا کار د هغه حضور د پوځ، امنیت، کلتور، سیاست او اقتصاد په ډېرو ادارو کې پراخوي.
دا سيسټم، چې حتا د منتخب ولسمشر تر ادارې لاندې ادارو کې هم فعاله دی، دا معنا لري چې د خامنهيي دفتر نه یوازې لویو پرېکړو کې لاس لري، بلکې د کوچنیو ګامونو او پروژو تطبیق هم څاري.
سرچینې وایي، مجتبی خامنهيي (د هغه زوی) په تېرو شلو کلونو کې د دې بهیر مرکزي څېره ګرځېدلی، ځکه هغه له مختلفو اشخاصو، ګوندونو او ارګانونو سره اړیکې تنظیموي.
مجتبی، چې یو منځرتبه عالم دی، د خپل زاړه پلار ځایناستی ګڼل کېږي. هغه له سپاه سره نږدې اړیکې جوړې کړې او دې یې د ایران په سیاسي او امنیتي جوړښت کې اغېز زیات کړی.
سرچینې زیاتوي، علياصغر حجازي د خامنهيي د دفتر د سیاسي امنیت مرستیال هم خورا مهم استخباراتي مقام دی او زیاتره وخت د ایران تر ټولو با اغېزه استخباراتي چارواکی ګڼل کېږي.
دغهراز، د خامنهيي د دفتر مشر محمد ګلپایګاني، د بهرنیو چارو پخواني وزیران علياکبر ولایتي او کمال خرازي، او د پخواني پارلمان رییس علي لاریجاني لاهم د هغه د باور وړ مشاورین دي، په ځانګړي ډول د اتومي شخړو او کورنیو پالیسیو برخو کې.
خو د سپاه د لوړپوړو قوماندانانو له لاسه ورکول د هغه نظام لپاره لویه ضربه ده، ځکه چې له۱۹۸۹کال راهیسې یې خامنهيي د دې سازمان پر ځواک باوري کړی، هم د کورني امنیت لپاره او هم د ایران د سیمه ییزې ستراتیژۍ لپاره.
که څه هم عادي پوځ د دفاع وزارت له لارې اداره کېږي، خو سپاه خامنهيي ته مستقیم حساب ورکوي او د هېواد د وسلهوالو ځواکونو تر ټولو پرمختللي وسایل لري.
په داسې حال کې چې د ایران اسلامي جمهوریت تر ټولو خطرناک پړاو تېروي، خامنهيي نور هم منزوی شوی، ځکه د مقاومت محور نور مهم متحدین هم له لاسه ورکړي.
د حزبالله مشر حسن نصرالله، چې خامنهيي ته شخصاً نږدې و، تیر کال د سپتمبر په میاشت کې د اسراییلي هوایي برید له امله ووژل شو او د سوریې ولسمشر بشار الاسد د دسمبر میاشت کې د یاغیانو له خوا راوپرځول شو.
